Addison Nedir? Addison Hastalığı Diyeti

Addison hastalığı, adrenal yetmezliği olarak da bilinmektedir. Vücudumuzun bazı hormonları olması gerektiği kadar üretmemesi sonucunda ortaya çıkar ve çok nadiren görülen bir hastalıktır. 1 milyon kişinin sadece 10 tanesinde görülen hastalık, böbrek üzerinde yer alan adrenal bezlerin yetersizliği nedeni ile ortaya çıkmaktadır. Bunun sonucu olarak kortizol ve aldosteron hormonlarının seviyesi, kanda düşük çıkar.

Addison Neden Olur?

Hastalığın 2 farklı türü bulunmaktadır. Bunlardan ilkinde böbrek üstü bezlerinin eksik çalışması söz konusudur. Birincil ve ikincil böbrek üstü bezi yetmezliği olarak bilinirler.

Birincil böbrek üstü bezi yetmezliğinde bezin hasarı söz konusudur. Bu hasar tüberküloz veya herhangi bir enfeksiyon nedeni ile ortaya çıkmış olabilir.

İkincil böbrek üstü bezi yetmezliğinde ise ACTH hormonu az üretilir. Bu eksiklik nedeni ile vücutta kortizol üretimi azalır. İkincil böbrek üstü bezi yetersizliğinde aldosteron üretimi değişmez.

Addison Belirtileri Nelerdir?

Hastalığın belirtileri, hangi hormonun kanda eksik kaldığına göre değişmektedir. Kortizol, strese bağlı olarak böbrek üstü bezleri tarafından üretilen çok değerli bir hormondur. Bu sayede stres anında olunca hızlı ve doğru kararlar verebiliriz. Kortizol sadece stres yönetimini yapmaz aynı zamanda vücudun protein, karbonhidrat ve yağ kullanım seviyelerini de belirler.

Buna ek olarak kan basıncı ve vücuttaki elektrolit seviyesi gibi çok kritik görevleri de üstlenir. Aldosteron seviyesi düştüğü zaman ise böbrekler vücuttaki tuz ve su dengesini tutamaz. Bu da tansiyon düşüklüğüne veya su kaybına neden olabilir.

Addison, birkaç ayda yavaşça gelişir ve belirtilerini göstermeye başlar. Hastalık eğer herhangi bir dış darbe sonucunda ortaya çıkan stres ile oluşmuş ise belirtiler ve semptomlar daha şiddetli olabilir. Hastalık o kadar yavaş ilerler ki, kişi hasta olduğunun farkında olmayabilir.

En yaygın Addison hastalığı belirtilerini aşağıda listeledik.

• Açlık hipoglisemisi.
• Aşırı yorgunluk.
• İştah azalması.
• Kilo kaybı.
• Düşük tansiyon.
• Bayılma.
• Mide bulantısı.
• Kusma.
• İshal.
• Agresiflik.
• Kas ve eklem ağrıları.
• Az terleme.
• Depresyon.
• Ruhsal sorunlar.
• Kadınların kıllarında azalma.
• Meme ve genital bölgelerin renginde koyulaşma.
• Daha çok tuz yeme isteği.
• Karın ağrısı.

Addison Nasıl Teşhis Edilir?

Öncelikle hekimler, hastanın tıbbi öyküsünü dinleyecek ve belirtileri gözlemleyecektir. Bundan sonra ise klinik bulgular incelenir. Doktor eğer Addison şüphesi duyarsa, birincil ve ikinci adrenal yetersizlikler arasında ayrım yapmak adına laboratuvar testleri talep edecektir.

Bu testlerde hastanın elektrolit dengesi, kan şekeri seviyesi ve böbreklerinin işlevi değerlendirilecektir. Çıkan sonuçlara göre hastanın tedavi sürecine de yön verilecektir. Hekim test sonuçlarına göre ACTH, hipoglisemi gibi alternatif testler de talep edebilmektedir.

Böbrek üstü bezlerinin ve hipofizin büyüklüğünü incelemek için radyolojik tarama testleri de uygulanabilmektedir.

Addison Nasıl Tedavi Edilir?

Bu bir hormon eksikliği hastalığı olduğu için doktorlar genellikle hormon replasmanı uygularlar. Genelde tabletler ile tedavi yapılır. Özellikle enfeksiyon veya yaralanmaya bağlı durumlarda dozları artırılır. Hormon tedavisi, Addison hastalığında genelde olumlu sonuç vermektedir. Tedavi sonrasında, kişiler normal hayatlarına rahatlıkla dönebilirler.

Addison hastalarının her ihtimale karşı, addison hastası olduklarını belirten bir bilekliği, bir ömür boyu bileklerinde taşımaları önerilir. Bu sayede acil bir durumda hekimler, tanısı zor olan bu hastalığı anlayabilirler.

Addison Hastalığı Diyeti Nasıl Yapılır?

Addison hastalarının en büyük düşmanı, strestir. Sağlıklı ve stressiz bir yaşam tarzı, hastalığın gerilemesi ve hatta hiç oluşmaması adına önemlidir. Bu hastalığa sahip olan kişilerin, iyi bir diyet yapması önemlidir. Bu diyet zayıflamak amacı ile değil sağlıklı beslenme amacı ile oluşturulur. İşte bu diyetin genel çerçevelerini aşağıda listeliyoruz.

• Şekerden ve kalitesiz karbonhidrat içeren tüm besinlerden kesinlikle uzak durmak gerekir. Bu yiyecekler insülin seviyesinin dengesini sürekli bozarlar. Kan şekerinin düşük olduğu durumlarda, bu tip yiyecekler Addison semptomlarının daha şiddetli olmasına neden olmaktadır.
• Addison hastalarında en yaygın olarak görülen belirti, halsizliktir. Kişi halsiz olduğu için kesinlikle kafein içeren içeceklere veya enerji içeceklerine yönelmemelidir. Bu tip içecekler, adrenalin bezini uyarırlar ve bu da addison hastalarının en son isteyeceği şeydir. Bu aşırı uyarıcı içecekler, aynı zamanda bol miktarda rafine şeker içerir ki yukarıda bahsettiğimiz gibi şeker tüketimi Addison hastalarına önerilmez. Aynı uyarılımız, sigara ve diğer tüm tütün ürünleri için de geçerlidir.
• Addison hastalarının en çok merak ettiği konuklardan birisi de tuz konusudur. Bu konu üzerinde çok sayıda araştırma yapılmış ve bilim insanları bu konuyu uzun süre tartışmıştır. Tuz veya sodyum, insan sağlığı için çok önemlidir. Hastalığın belirtileri arasında düşük kan şekeri de olduğu için, tuz tüketimi daha da önem kazanmaktadır. Günlük yeteri miktarda sodyum tüketmek, kan şekeri seviyesini dengede tutmak açısından bize yardımcı olmaktadır. Elbette tuzun nereden alındığı da önemlidir. Deniz tuzu tavsiye edilmektedir.
• Tuza karşı, aşırı bir isteğiniz olabilir ve bu tamamen normaldir. Bu sayede hastalığın boş belirtisi değil aynı zamanda ihtiyacınızın da bir göstergesidir. Çok fazla terleme durumu söz konusu ise yemeklerinize normalden biraz daha fazla tuz atabilirsiniz. Bununla beraber bol bol su içmeyi de kesinlikle ihmal etmemeniz gerekiyor aksi takdirde fazla aldığınız tuz size faydadan çok zarar da getirebilir.
• Aşırı stres, sadece Addison hastalarına değil normal insanlara da fiziksel olarak zarar verir. Addison hastaları, stresli oldukları zaman C vitamini içeren besinler tüketmelidir. Hastalığın seviyesine göre doktorunuz antidepresan reçete etmiş olabilir. Bu ilaçlar hem stres seviyesini düşürür hem de bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlar. Vücut, stres seviyesine adapte olur ve adrenalin bezleri zarar görmemiş olur. Antidepresanlar elbette etkili ve güçlü ilaçlardır ve mutlaka bir uzman tarafından reçete edilmelidir.
• Addison hastalarının B vitamini yönünden de zengin beslenmesi çok önemlidir. B vitamini için deniz ürünlerine ve köylerde yaşayan tavuk yumurtalarına yönelebilirsiniz.
• Vücudumuz için çok önemli bir mineral olan çinko, bağışıklık sistemini güçlendirmesinin yanında stresle de savaşan bir bileşiktir. Bu da Addison hastaları için çinko içeren besinleri değerli kılmaktadır. Deniz ürünleri, baklagiller, ıspanak, kabak çekirdeği ve mantar içerisinde çinko bulunmaktadır.
• Bizim için olmazsa olmaz bir mineral olan Magnezyum da sinir sistemini yatıştırma özelliğine sahiptir. Magnezyum, en çok börülce, yoğurt, muz, avokado ve ıspanak içerisinde yer almaktadır. Çerezler içerisinde de bol miktarda bulunur.
• Bir Addison hastası olarak çerez tüketimini alışkanlık haline getirebilirsiniz. Elbette günde 100-150 gramı aşmamak şartı ile.

Addison hastalığına dair tıbbi öykünüzü, hemen aşağıdan bizimle ve diğer okurlarımız ile paylaşabilirsiniz.