Alerjik Astım Nedir? Kesin Bitkisel Tedavisi Var Mıdır?

Alerjik astım, dışarıdan vücudumuza giren mikrobik ajanlar ve toksinlere karşı vücudumuzun oluşturduğu tepkiye yönelik ortaya çıkan bir iltihap reaksiyonudur. Bu iltihaplı reaksiyona, bronşlar da duyarlılık göstermektedir.

Sabah kalkıldığında ve gece yarısında kişide hırıltılı solunum sesi görülür. Öksürük, göğüste sıkışıklık ve nefes darlığı da diğer belirtileri arasındadır. Bu ataklar kendiliğinden veya tedavi ile düzelebilmektedir. Alerjik astım, doğru tedavi süreci ile kontrol altına alınabilen bir rahatsızlıktır.

Alerjik astımın kontrol altına alındığını, artık daha az sayıda nöbet yaşanmasından anlayabiliriz. Bu arada, alerjik astım hastası olduğunuzun farkında dahi olmayabilirsiniz. İnatçı öksürükleriniz var ise veya göğsünüzden ya da boğazınızdan, hırıltı sesleri geliyorsa, siz de alerjik astım hastası olabilirsiniz.

Hastalık hakkında çok daha detaylı bilgi sahibi olmak ve tedavi seçeneklerini de öğrenmek amacı ile yazımızın devamına göz atmanızı şiddetle öneriyorum.

Alerjik Astım Nedir?

Astım, sadece ülkemizde değil aynı zamanda dünyada da en yaygın görülen hastalıklardan birisidir. Öyle ki günümüzde 300 milyondan fazla kişinin astım hastası olduğu bilinmektedir. Türkiye’de ise tüm yetişkinlerin %7’si akdarı astım hastası olup çocuklarda ise bu oran %15 civarındadır.

Her yaştan insanı etkileyebilen astım, tedavi ile kontrol altına alınabilmektedir. Elbette burada da tedaviye erken başlamanın önemi büyüktür. Kontrol altına alınmaz ise günlük hayatı olumsuz etkileyecek ve bir süre sonra yaşanmaz kılabilecek bir hastalıktır.

Astım, hava yollarının daralması nedeni ile kişinin atak geçirmesine neden olabilen bir hastalıktır. Atak bitince kişi kendisini iyi hisseder fakat tedavi olmadığı takdirde bir daha ki atak kaçınılmazdır. Hastaların hava yollarında mikrobik olmayan bir iltihap görülür ve bu vücudun savunma mekanizmasının eseridir.

Bu iltihap nedeni ile hava yolu duvarları şişer ve bu da havanın daha az geçmesine olanak verir. Bu durum bir süre sonra akciğerleri de etkiler ve toz, duman veya herhangi bir koku, astım krizini tetikleyebilir.

Kriz esnasında hava yollarını çevreleyen kaslar kasılır ve şişlik daha da artar. Eğer iltihap ilerlemiş ise kriz çok daha şiddetli olur ve akciğerler havasız kalır. Bu durum yoğun bir öksürük ve hırıltı ile kendisini gösterir.

Astım Atakları Nasıl Olur?

Ataklar sırasında göğüste tıkanma, kuru ve inatçı öksürükler, nefes darlığı, göğüste baskı hissi ve hırıltılı solunum gözlemlenmektedir.

Astım belirtileri daha çok geceleri ve sabahın ilk saatlerinde görülür. Geceleri ortaya çıkan bu ataklar, kişiyi uykusundan uyandıracak kadar güçlüdür. Öksürük ile uykunuzdan uyanıyorsanız, astım hastası olma riskiniz yüksektir. Tedavinin erken olması, başarıya ulaşmasına önemli bir etkendir. Bu nedenle bir an önce doktora giderek tanı koymasını talep edebilirsiniz.

Bu belirtilerin bazen sadece 1 tanesi kişide görülürken, bazen tamamı da görünebilmektedir. Elbette bu belirtileri taşıyan her kişi, astım hastası olarak kabul edilmez.

Belirtiler eğer tekrarlıyor ve nöbetler halinde geliyorsa, gece veya sabaha karşı ortaya çıkıyorsa, ilaç ile veya kendiliğinde düzeliyorsa ve mevsimsel olarak görülebiliyorsa, astım hastası olma riskiniz çok yüksektir.

Çocukların Astım Olduğu Nasıl Anlaşılır?

Çocuklar, yetişkinlere göre astım hastalığına çok daha sık yakalanırlar. Onların astım hastası olup olmadıklarını anlayabilmek adına aşağıdaki belirtilere göz atabilirsiniz.

• Öksürük nedeni ile uyanma.
• Uykuya daldıktan birkaç saat sonra öksürük başlaması.
• Sabahları öksürme.
• Koşunca öksürme. Göğüsten hırıltı gelmesi.
• Çok sık öksürme.
• Nefesinin sıkışması.
• Griplerin çok ağır ve öksürüklü geçmesi.

Yukarıdaki belirtilerin 1 tanesi bile çocuğunuzda var ise hiç vakit kaybetmeden doktorunuza gitmeli ve çocuğunuzun astım yönünden incelenmesi gerekir. Özellikle ailede başka astımlı, egzamalı veya alerjili bir birey var ise çocukta astım görünme riski çok daha yüksektir.

Öksüren her çocuk elbette astım değildir. Astım teşhisi ancak uzman hekimler tarafından konulmaktadır. Çocuk alerjisi uzmanı ve alerji hastalıkları uzmanları, bu konuda yetkindir. Teşhis konduktan sonra çocukların gelişimini olumsuz etkilemeyecek ilaçlar ile tedavinin sürdürülmesi önemlidir.

Alerjik Astım Neden Olur?

Astım hastalığı, bazı risk faktörleri nedeni ile ortaya çıkabilir. Bunların bazıları kişiye doğum ile gelen faktörler olup bazıları da çevresel faktörlerdir.

Genetik: Astımın genetik bir hastalık olduğu henüz kanıtlanmamış olsa da, anne ve babada astım bulunan kişilerde astım görülme oranının çok yüksek olması, genetiğin astım hastalığı üzerinde etkili olduğunu göstermektedir.

Kilo: Aşırı kilolu olan kişilerin asım hastası olma riskinin daha yüksek olduğu görülmektedir.

Cinsiyet: Erkek çocuklar, kız çocuklara nazaran astım hastalığına daha çok yakalanmaktadır. Erkek çocuklarının astım olma oranı, kız çocuklarından %100 daha fazladır. Yetişkinlerde ise bu durum tam tersine dönmekte ve kadınlarda astım görülme riski artmaktadır.

Neler Astıma Neden Olur?

Astım, çevresel faktörler nedeni ile de tetikleniyor olabilir. Bazı hastalıklar da astımın ortaya çıkmasına neden olabilir.

Alerji: Herhangi bir ortamda bulunan alerjen maddeler, astım nöbetlerine yol açabilmektedir. Özellikle ev tozları, hayvan tüyleri gibi maddeler, astıma yol açabilir. Çocuklar bu konuda çok daha hassastır. Evde hamam böceği bulunuyor olması da astım ataklarına neden olabilmektedir.

Ev Hayatı: Köylerde yaşayan çocuklar tozlar ve hayvanlar ile çok daha haşır neşir olmasına rağmen daha az astım hastalığına yakalanmaktadır. Bunun nedeni tıp dünyasında hijyen hipotezi olarak belirlenmiştir. Evlerde yaşayan çocuklar adeta bir fanus içerisinde koruma altında olup  ilk tetikleyici de korumasız kalabilmektedir.

Enfeksiyon: Özellikle bebeklik ve çocukluk çağlarında ortaya çıkan enfeksiyonlar, ileride astım hastalığına dönüşebilmektedir. Bağışıklık sistemi güçsüz olan çocuklarda daha sık görülmektedir. Çocukların dışarıya çıkması önemlidir, çocuklarınızı evde tutarak kesinlikle koruma altına almış olmazsınız. Evden çıkmayan çocuklar hiç hasta olmayabilirler fakat dışarıya çıktıkları ilk anda daha ciddi hastalıklar ile karşı karşıya kalırlar. Küçük yaştan dışarı çıkanlar ise geçirdikleri hafif hastalıklar ile bağışıklık sistemini güçlendirir ve daha güçlü bir savunma sistemine sahip olurlar.

Alerjik Astım Nasıl Tedavi Edilir?

Astım tedavisindeki amaç, iltihaba bağlı olan daralmanın giderilmesi ve hastanın nefes alabilmesinin sağlanmasıdır.

Başarılı bir astım tedavisinde semptomlar kontrol altına alınmalı ve astım atakları önlenmelidir. Hasta, normal aktif hayatına geri dönemli ve akciğer fonksiyonları da normale dönmelidir.

Burada hasta için hangi ilaçların kullanılacağı da çok önemlidir. Astım ilaçları bir yandan hastayı rahat ettirirken diğer yandan istenmeyen yan etkileri de göstermemelidir.

Tedavinin iyi geçmesi için hasta ve hekimin iş birliği içerisinde olması ve tetikleyici faktörlerin iyi belirlenmesi çok önemlidir.

Alerjik Astım ve İlaç Tedavisi

Astım tedavisinde kullanılan ilaçların amacı, hastalığı kontrol etmek ve hastayı rahatlatmak üzerine kuruludur. Kontrol edici ilaçlar aynı zamanda iltihap önleyici olarak da bilinir ve uzun süreli kullanılırlar. Rahatlatıcı ilaçlar ise kaslara hızlı etki eden ilaçlardır ve semptomlar ortadan kalktıktan sonra kullanılmazlar.

Astım ilaçları nefes yolu ile, damar yolu ile veya oral yol ile alınabilmektedir. Solunarak alınan ilaçların yan etkisi düşüktür ve direkt nefes yoluna ulaştıkları için hızlı bir tedavi yöntemidir.

Alerjik Astımı Ne Tetikler?

En çok ev tozlarının astık ataklarına neden olduğu bilinmektedir. Ev tozu akarları denilen şeyler aslında ev tozunda yaşayan ve gözle görülmesi imkansız böceklerdir. Bu böcekler en çok karanlık, nemli ve sıcak ortamları çok severler. En sevdikleri besin ise insanların derileridir.

Alerjik astımı tetikleyen ise bu böceklerin kendileri değil dışkılarıdır. Bu dışkılar evin neredeyse her yerinde ve havada gezerler. En çok kumaş olan yatak, yastık ve oyuncak gibi eşyalarda bulunurlar.

Bu akarlar ve dışkılarından korunmak için evdeki nem oranı düşürülmeli ve havalandırma artırılmalıdır. Özellikle kumaş eşyalar yerine plastik veya ahşap olanlar tercih edilmelidir. Deri eşyalar da iyi bir önlem olacaktır.

Ev temizliği yaparken maske kullanılmalı ve haftada en az 1-2 kere bütün ev süpürülmelidir. Yatak odasında halı kullanılmamalıdır. Tüylü oyuncaklar tercih edilmemeli ve yatak takımları haftada en az 1 kere yıkanmalıdır.

Polenler de astım ataklarını tetiklerler. Polenler neyse ki sadece İlkbahar ve kısmen de Yaz mevsiminde olurlar, kış aylarında görülmez. Polenlerden sakınmak için araçların klimasına filtre takmalı, olabildiğince az dışarı çıkmalı ve pencereler evde kapalı tutulmalıdır.

Alerjik astımı tetikleyen faktörlerden birisi de mantar sporlarıdır. Özellikle nemli ortamları seven bu mantarlar, küf şeklinde ürerler. En çok bodrum katlarında ve az hava gören yerlerde görülürler. Banyo perdeleri, kiler, ahır ve duvar köşelerini çok severler. Özellikle sobalı evlerde daha çok görülmektedirler.

Mantarlardan korunmak için evin nem oranı düşürülmeli ve kış aylarında evde çamaşır kurutulmamalıdır. Tüm odalar ısıtılmalı ve eski ne kadar halı, mobilya varsa evden atılmalıdır. Kuş kafesi varsa iyice temizlenmeli ve saksıda yaşayan bitki sayısı evde azaltılmalıdır. Su sızıntısı olan yerler varsa onarılmalı ve küf görülen yerler çamaşır suyu ile iyice temizlenmelidir.

Evcil hayvan besleyen kişilerde de alerjik astım görülebilir. Tüm tüylü hayvanlar, astım ataklarını tetikleyebilir. Tüy miktarı veya tüy uzunluğunun, atak ile bir alakası yoktur. Tüm uzunluktaki ve miktardaki tüyler, atak tetikleyebilir. Hayvana özel bir atak da söz konusu değildir. Kediye alerjisi olan bir kişinin atağı hemen başlamaz, 1 yılı bulabilir. Hayvan gittikten sonra da yıllarca sürebilir.

Bu nedenle eğer astım hastası iseniz evde evcil hayvan beslemeyiniz. Beslemek zorundaysanız, evde halı ve kumaş kaplı mobilya bulundurmamalı ve hayvanı yatak odasına sokmamalısınız. Evde kalmak zorunda kalan hayvanlar, düzenli olarak yıkanmalıdır.

Tüm önlemlere rağmen atakların oluşmasını engelleyemiyor olmanız da muhtemeldir. Beton binaları çok seven hamam böcekleri de astım ataklarını tetikleyen tehlikeler arsaında bulunur. Hamam böceklerinin evinize giriş yollarını kapamalı ve çok etkili ilaçları kullanarak, onlardan kurtulmaya çalışmalısınız.

Hamam böcekleri, boyutlarından çok daha küçük alanlardan geçebilirler. Bu nedenle özellikle mutfakta yer alan en ufak çatlaklar dahi onarılmalı ve açıkta besin bırakılmamalıdır.

Astım hastalığını tetikleyen en önemli etkenlerden birisi de hava kirliliğidir. Hava kirliliği, iş ortamınızda bulunuyorsa, sağlığınız için işinizi ve hatta şehrinizi bile değiştirmeniz gerekebilir.

Ev içerisindeki hava kirliliğini önlemek için ise evde sigara içmemeli, boya gibi kimyasal maddeleri dikkatli kullanmalı ve sobalı evde yaşıyorsanız, sobanızı düzenli olarak temizlemelisiniz. Baca temizliği de sobalı evde yaşayanlar için düzenli olarak yapılması gereken bir iştir.

Astım hastaları, üst solunum yolları hastalıklarını daha zor geçirirler. Bu enfeksiyonlar yüzünden nefes yollarını saran kaslardaki duyarlılık artar ve astım belirtileri yeniden ortaya çıkabilir veya daha da şiddetli hale gelebilir. Bu nedenle özellikle kış aylarında kalabalık ortamlardan kaçınmalı ve kış öncesinde grip aşısı olmak gerekmektedir. Bu aşı, özellikle orta ve ağır astım hastaları için önemlidir. Doktorunuzun onay vermediği hiçbir ilacı da kullanmayınız, özellikle antibiyotikleri.

Günümüzde her 10 astım hastasından 1 tanesi, herhangi bir ilaç nedeni ile bu hastalığa yakalanmaktadır. Bu ilaçların yan etkisi neden ile astım ortaya çıkabilir. Bu durumda vakit kaybedilmeden doktor ile görüşülmeli ve ilaç değiştirilmelidir. Astım hastası olan kişiler yüksek tansiyon, kalp damar, kalp ritm bozuklukları, göz tansiyonu, migren gibi ilaçlara karşı hassasiyet gösterebilmektedir. Bunlara ek olarak ameliyatlarda kullanılan uyuşturucu maddeler ve ağrı kesiciler de astım hastalarını olumsuz etkileyebilir.

Son olarak bazı besin türleri de astım hastalarını olumsuz etkiler. Bu genelde çocuklar üzerinde görülmektedir. Bu besinlerin başında balık, kabuklu deniz mahsulleri, yumurta, süt, muz ve kuru yemişler bulunmaktadır. Bu besinlerin bazen kokusu dahi astım krizlerini tetikleyebilir.

Astım Hastalığı Hakkında Kısa ve Faydalı Bilgiler

• Her yaştan insanda görülebilir.
• Kesin bir bitkisel tedavisi yoktur. Bağışıklık sistemini güçlendiren besinler tercih edilmelidir.
• Astım hastalığının tedavisinde, hastanın eğitimli ve bilinçli olması çok önemlidir.
• Geçmeyen ve sabah görülen öksürük, genelde astım hastalığını işaret eder.
• Astım, alerjik bir hastalıktır ve ölümcül bir etkisi yoktur.
• Astım hastalığının tedavisinde kortizon kullanılır ve bundan hastaların korkmaması gerekir. Önemli olan doğru dozda kullanılmasıdır. Kullandıktan sonra kişi ağzını bol su ile çalkalamalı ve tükürmelidir. Bu süreçte kişinin az tuzlu besinler ile beslenmesi ve tansiyonunu normale göre daha sık kontrol ettirmesi önemlidir.
• Astım, aniden ortaya çıkabilir.
• Gebelik sürecinde çıkabilir. Gebelik, astım ilaçlarını kullanmaya engel değildir fakat ilacın bir hekim tarafından reçete edilmiş olması şarttır.
• Gizli astım diye bir şey vardır ve tanısı nefes testi ile ortaya çıkar.
• Uçak yolculukları, astım hastaları için zor geçebilir. Nefes desteği için mutlaka uçuş görevlileri ile iletişime geçiniz.
• Reflü, astımı tetikleyen önemli rahatsızlıklar arasında yer almaktadır.
• Astım eğer çok sık tetikleniyorsa, bu yaşam kalitenizi çok olumsuz etkiler ve bu nedenle mutlaka bu tetiklemenin altında yatan nedeni bulmanız gerekir.
• Astım hastaları hareketsiz bir yaşamı kabul etmemelidir. Kontrol altına alınması durumunda astım hastaları da düzenli egzersiz yapabilir.
• Ülkemizde 4 milyona yakın astım hastası vardır.

Astım ve Alerji Arasındaki İlişki

Alerji dediğimiz zaman aklımıza ilk olarak polenler ve ev tozları gelir. Buna ek olarak gıdalar, hayvan tüyleri ve küf mantarları da alerjiye neden olabilmektedir. Ev tozu, yılın her döneminde etkilidir fakat polenler genelde mevsimsel etkiler gösterirler. Bu nedenle yılın bazı dönemlerinde genel olarak astım ataklarında ciddi bir artış görülmektedir.

Astımın temelinde alerji yatar ve alerji ile hastalık arasındaki ilişki kuvvetlidir. Hastalık, yazımızın ilk bölümlerinde de belirttiğimiz gibi genetik yatkınlık ve çevresel faktörler nedeni ile ortaya çıkabilmektedir. Hem anne hem de babada astım bulunması, çocukta da %60 oranında hastalığın ortaya çıkmasına neden olabilmektedir.

Çocukken astım hastası olan bir kişinin, erişkin olduğunda hastalıktan tamamen kurtulması mümkündür. Bu durum bazen kendiliğinden dahi gerçekleşebilir.

Astım hastaları her türlü tetikleyiciden uzak durmalı, ilaçlarını yanında taşımalı ve doktor kontrollerini ihmal etmemelidir.

Sıcak aylardan soğuk aylara geçtiğimiz dönemlerde, soğuk algınlığı sık görülür. Bu dönemlerde astım hastalarının çok daha dikkatli olması gerekir zira astım hastaları, soğuk algınlığını normal kişilere göre çok daha ağır geçirmektedir.

Astım ve Öksürükler

Ev akarları, ev hayvanı veya gıda yollu alerjilere bir çözüm bulmadığınız takdirde, öksürükleriniz de kesilmeyecektir. Buna ek olarak ilaçlarınızı da düzenli olarak kullanıyor olmanız gerekir.

Hiç tahmin etmeyeceğiniz bir bitki de astımı tetikleyebilir. Burada tetikleyici bulma konusundaki sorumluluk, hasta olan kişiye düşmektedir. Bazen yaşadığınız şehrin havasının kirli olması bile astımı tetikleyici unsur olarak kabul edilebilir.

Ani ısı değişiklikleri, keskin yemek kokuları, egzersizler veya sigara dumanı da astım hastalığını tetikler.

Astımlı Çocuklara Ne Yapılmalıdır?

Astımlı çocuklara öncelikle doktor tarafından tanı konulmalıdır. Her inatçı öksürük, çocuklarda astım olduğunu göstermez. Yaygın görüşün aksine, spor yapmak astım çocukları için zararlı değil tam aksine faydalıdır. Önemli olan nasıl spor yapacaklarını bilmeleri ve ilaçlarını düzenli kullanmalıdır.

Astım çocuklarını koruma amaçlı sürekli evde tutmak, onların iyiliğine değil kötülüğüne işleyen bir davranış olacaktır.

Astım çocuklarının alerjisi olan şeylere karşı korunması yeterli olacaktır. Odalarında kumaş olan eşyalar kaldırılabilir, odaları daha sık temizlenebilir ve özellikle evin nem oranı düşürülebilir. Sıcak ortamlarda akarlar daha sık ürerler, çocukların yatak odalarının 20 derece civarında olması önerilir.

Bahar aylarında gideceğiniz piknikler, astım olan çocuklar için eğlenceli olmayabilir. Halk arasında saman nezlesi olarak da bilinen polen kaynaklı durum, astım ataklarını tetikler. Bunun için piknikleri daya az çayır, çimen ve yeşillik bulunan alanlarda yapmanızı öneriyoruz.

Alerjiden çocuklarımızı korumak önemli bir konu. Alerji tedavisinde önlemlerin geç alınması, rahatsızlığın astıma dönüşmesine neden olabilmektedir. Özellikle yanında sigara içilen çocuklarda da astım görülmektedir.

Bahar Alerjisi Belirtileri

• Burun tıkanıklığı.
• Uzun süredir görülen şeffaf burun akıntısı.
• Geniz akıntısı.
• Hapşırma nöbetleri.
• Damak ve boğaz kaşıntıları.
• Yüzde ağrı.
• Gözlerde kaşıntı ve sulanma, kızarıklık.
• Hırıltılı öksürük.
• Uyku kalitesinde bozukluk.
• Göz altlarında morluk ve şişlik.

Yukarıdaki belirtiler 1 haftadan daha uzun bir süredir devam ediyorsa, hemen doktora başvurunuz.

Mevsimsel alerjide, ilaç tedavisi kullanılmaktadır. Bazı ebeveynler çocukların yakınmaları bitince ilaç tedavisini kesmektedir. Bu çok yanlıştır, doktorun belirlediği ilaçları, belirlediği doz ve sürede kullanmanız gerekmektedir.

Polen Alerjisinden Nasıl Korunulur?

• Polenler en çok sabah ve öğle saatleri arasında havada gezerler. Bu sürelerde dışarıda olmamaya ve özellikle yeşil alanlardan uzak durmaya önem veriniz.
• Dışarıya çıkmak zorunda iseniz basit bir kumaş maske kullanabilirsiniz.
• Polen, sadece burnu değil gözleri de etkiler. İyi bir güneş gözlüğü sayesinde, polen etkisini düşürebilirsiniz.
• Burun ve göz çevresine, ince bir tabaka halinde vazelin sürebilirsiniz. Bu sayede havada uçuşan polenler bu kreme yapışır ve vücuda giremez.
• Çamaşırlarınızı bahar aylarında dışarıda değil ev içerisinde kurutmaya çalışın.
• Eve girdikten sonra hemen duş alın ve giysilerinizi değiştirin. Çıkarılan kıyafetlerin yatak odasında olmamasına önem verin. Çocuğunuz eve girmiş ise aynı şeyleri siz onun için uygulayın. Duş alınması mümkün değilse, ağız ve burun içi yıkanmalıdır.
• Ev çok nemli veya çok nemsiz olmamalıdır.
• Evde bitki ve tüylü hayvan bulundurmayın.
• Evinizi sık temizleyin ve güçlü bir elektrik süpürgesi kullanın.
• Ev içerisinde kesinlikle tütün ürünlerini kullanmayın.
• Yün yerine pamuklu ve sentetik yatak ürünleri tercih edin.
• Yatak takımlarını haftada en az 1 kere, 60 derece suda yıkayın.
• Burun tıkandığı zaman tuzlu okyanus suyu ile burnunuzu temizleyin. Herhangi bir eczaneden alabilirsiniz.

Alerjik astım hakkında sizlere kısa bilgiler verdiğimiz içeriğimizin sonuna geldik. Astım ile alakalı yaşadıklarınızı ve bugüne kadar tedavi sürecinde kat ettiğiniz yolu bizlere aktarmak ister misiniz? Tek yapmanız gereken aşağıdan bize yorumlarınızı göndermek. Tüm okurlarımıza sağlıklı bir yaşam geçirmelerini diliyoruz.