Alzheimer Nedir? Alzheimer Hastalığı Nasıl Oluşur?

Alzheimer hastalığı, beyin hücrelerinde hasar oluşması ile ortaya çıkar. Kişiyi sosyal yaşamdan geri çeken bu hastalık, ağırlıklı olarak 65 yaş ve üstü kişilerde görülmektedir. Bunama ile başlayan Alzheimer, giderek ilerler ve bir süre sonra kişi artık tek başına hayatını sürdüremeyecek kadar gerçeklik ile bağlantısını keser.

Alzheimer hastalığının henüz tam manası ile giderilebileceği bir tedavi seçeneği maalesef yoktur. Tedaviler ise hastalığı yavaşlatma veya hastalığın yol açtığı olumsuz yan etkileri ortadan kaldırmaya yönelik uygulanmaktadır.

Alzheimer hastalığı oldukça zor bir süreçtir ve artık ömrün sonuna kadar sürer. Bu hastalığın sosyal yönü de vardır ve sadece kişi değil, yakınları da olumsuz etkilenir. Hastalıkla kişinin mücadele edebilmesi için yakınlarının psikolojik desteğine kesinlikle çok ihtiyacı vardır.

Alzheimer Nedir? Nasıl Bir Hastalıktır?

Alzheimer, beyin hücrelerindeki hasar sebebiyle ortaya çıkan ve sürekli ilerleyen bir beyin hastalığıdır. Unutkanlığa neden olur ve modern zamanlarda giderek daha sık görülmektedir. Eskiye nazaran günümüzde daha sık görünmesinin sebebi ise artık ortalama ölüm yaşının 75 civarına gelmiş olmasıdır. Alzheimer ise 65 yaş üzerinde görülür, bundan 50 yıl önce ortalama ölüm yaşı zaten 65 olduğu için, bu hastalık çok görülmemekteydi.

Türkiye’deki Alzheimer hastası sayısı artık 1 milyonun üzerine çıkmıştır. Dünyada ise bu rakam on milyonlar ile ölçülmektedir ve gelecekte çok daha fazla artacağı tahmin edilmektedir.

Hastalığın ilk belirtisi unutkanlıktır. Bunun yanında hesap yapamama, konuşmada zorluklar ve gerçeklikten kopma gibi durumlar da bilinen belirtiler arasındadır. Hastalık ilerledikçe artık hasta, günlük aktivitelerini dahi yapmayacak hale gelir. Aslında fiziksel bir sorunu yoktur fakat beyin vücudu yönetmeyi bırakmıştır.

Bir süre sonra Alzheimer hastaları, artık başka bir insandan destek almadan yaşayamaz duruma gelir ki bu durumda dahi böyle bir desteğe ihtiyaçlarının olduğundan da haberdar değillerdir. Sosyal hayattan kişiyi tamamen çekecek bir rahatsızlıktır.

Alzheimer hastalarının gitmesi gereken bölüm ise nöroloji ve psikiyatridir. Ayrıca 65 yaş ve üzerine bakan uzman doktorlar olan geriatri bölümü de bakabilmektedir.

Bunama ve düşünme bozuklukları ile kendini gösteren bu hastalık, demans tipi bir beyin hastalığıdır. Hastalık ilk olarak 18. yüzyılın başında Alois Alzheimer tarafından tanımlanmıştır. 65 yaş üzeri her 100 kişiden 5’inde görülmektedir. Yaş 90’ı geçtikten sonra ise artık her 2 kişiden 1’inde görülmesi beklenmektedir.

Alzheimer Neden Oluşur?

Hastalığın tam olarak neden ortaya çıktığı halen kesin bir şekilde bilinmemektedir. En önemli görüş ise dış faktörler ve genetik dizilimlere bağlı olarak beyindeki bazı bölümlerin hastalığı tetiklediği yönündedir.

Hastalık ilk önce hafızayı kontrol eden beyin hücrelerinde ortaya çıkmakta ve yayılması ile beraber artık tüm zihinsel faaliyetleri olumsuz etkilemektedir.

Aslında beyindeki bu değişiklikler, hastalığın ortaya çıkmasından çok daha önce başlamaktadır. Beyin içerisinde protein parçacıklarına bağlı olarak hücreler arasındaki iletişim bozulmaya ve beyin hücreleri bu nedenle ölmeye başlar. Normal olmayan bu durum ilk olarak beynin hafızayı yöneten bölgesinde başlamakta ve yıllar içerisinde tüm beyne yayılmaktadır.

Yapılan araştırmalara göre bu bölgelerde asetilkolin isimli proteinde azalma, glutamat ismindeki maddede de artış görülmüştür.

Ayrıca ailede bir Alzheimer hastası olması, kafa travması yaşanması, ağır depresyon geçirmek, kısıtlı sosyal ilişki kurmak, yüksek tansiyon, felç, şeker hastalığı ve çok düşük eğitim seviyesi de Alzheimer hastalığının ortaya çıkmasına neden olabilmektedir.

Alzheimer Belirtileri Nelerdir?

Alzheimer hastalığının belirtilerini 3 ayrı döneme ayırabiliriz. Bunlar başlangıç, orta ve ileri dönemler olarak bilinmektedir.

Alzheimer hastalığının ilk evresinde;

• Unutkanlık
• Sinirlilik
• Hiçbir şeyden zevk almama
• İçe kapanma
• Sürekli bir eşya kaybetme
• Konuşurken zorlanmaya başlama
• Sürekli aynı soruları tekrar sorma
• Daha çok yeni konuşulan şeyleri unutma
• Yol bulamama, isimleri karıştırma

Alzheimer hastalığının orta evresinde;

• İçe kapanıklığın giderek artması ve artık kişinin çok az konuşması
• Depresyon belirtileri
• Yemek yerken zorlanma
• Kişisel temizliği yapmama
• Yazma ve okumada güçlük çekme
• Toplumda bilinen temel kuralları uygulamakta zorlanma
• Hastanın gezerken kaybolma durumlarının artması
• Uykuda sürekli huzursuz olma
• İdrar ve dışkı kaçırma
• Giyinme konusunda yardıma ihtiyaç duyma
• Günleri ve hatta bazen hangi ayda olduğunu dahi unutma
• Telefon numarasını ve adresini hatırlayamama
• Huysuzluk ve agresif hal
• Kendi geçmişini unutma

Alzheimer hastalığının ileri evresinde;

• Halüsinasyonlar görmeye başlama
• İdrar kaçırmaların artık sürekli hale gelmesi
• Tek başına yemek yiyememe veya kişisel temizliğini yapamama
• Yemekleri yutmayı dahi unutma ve yutmakta zorlanma
• Yürümeyi unutma ve sürekli yatma isteği
• Konuşma isteğinin dip yapması
• Normal cümleler kuramama, garip konuşma şekilleri

gibi belirtiler görülebilir.

Hastalığın ilk evresinde doktor kontrolü gerçekleşir ise gelecek adına büyük zaman kazanılabilir. Hastalık elbette ortadan kalkmayacaktır fakat hastalığın ilerleyişi yavaşlatılarak, hasta ömrünün sonuna kadar kaliteli bir yaşam sürebilir. Çok konsantre gereken şeylerde biraz zorlansa da, sosyal hayattan kopmaz.

Orta evre olarak adlandırılan 2. evre Alzheimer hastalığında ise hastalar temel ihtiyaçlarını karşılasalar da artık adeta bir çocuk gibi hayata dair hiçbir sorumluluk alamazlar. Bu evre, hastalığın en uzun dönemidir ve yıllar sürmektedir. Hastalık ilerledikçe, yakınlarının da hastaya bakması çok zorlaşacaktır. Hasta sürekli sinirli ve depresif bir halde olabilir, denileni anlamaz ve de dediği şeyleri de anlamak zorlaşır. Örnek vermek gerekirse çok aç olmasına rağmen yemek yemeyi geri çevirebilir veya çok pis olmasına rağmen yıkanmak istemez. Bu durumda artık hastalığın ilerlediği de anlaşılmış olacaktır.

Alzheimer hastalığının ileri seviyesinde ise en zor zamanlar başlamıştır. Artık burada hasta, tam bakıma muhtaçtır ve aile için de zor zamanlar başlamıştır. Artık bu seviyede Alzheimer hastaları çevre ile iletişimi tamamen kesebilirler. Buna ek olarak çok basit fiziksel aktiviteleri dahi yapamazlar. Yemekleri yutma veya kol kaldırma gibi çok basit hareketler bunlara örnektir. Hasta artık tüm gün boyunca bakıma muhtaçtır ve bir süre sonra yatağa tamamen bağımlı hale gelebilir.

Alzheimer Nasıl Anlaşılır?

Hastalığın ilk teşhisinde, kişinin hastalık öyküsü çok önemlidir. Bu öykü ilk olarak hastadan daha sonrada yakınlarından alınır. Eğer Alzheimer ilk evrede ise hasta tek başına öyküyü de hekime aktarabilir.

Unutkanlık, doktora ilk başvurma sebebidir. Eğer bunun yanında konuşma bozuklukları ve sayısal hesaplarda zorlanma da geliyorsa, Alzheimer şüphesi kuvvetlenecektir. Fiziki muayene de ise kesinleşir.

Alzheimer hastalığının testinde kan testleri, farklı bir hastalık var mı diye istenir. Zira hastalığın belirtilerine kansızlık ve vitamin eksikliği de neden olabilmektedir.

Bunama neden olabilecek bazı hastalıkların tespiti için nadir de olsa beyin omurilik sıvısı da incelenebilir.

Görüntüleme yöntemleri de hastalığa tanı koymakta kullanılmaktadır. Buradaki amaç ise beyinde ortaya çıkan küçülmeleri tespit etmektedir. Özellikle ileri evrelerde, bu farklılıklar net bir şekilde görülebilir. Son olarak nöropsikiyatrik testler de hastanın zihinsel beceri seviyesini ölçmek adına başvurulan yöntemler arasındadır.

Alzheimer hastaları için özel bir test bulunmaktadır. Dünya çapında geçerli olan bu test 30 puan üzerinden yapılır ve 24 puan altı alan kişilerde Alzheimer olma durumu çok yüksektir.

Alzheimer Hastalığı Nasıl Tedavi Edilir?

Hastalığın kesin bir tedavisi yoktur. Yapılacak tedaviler ise sadece hastalığı yavaşlatmak ve kişinin sosyal hayattan kopmamasını sağlayacak yöndedir.

İlk başvurulan yöntem ilaç ile tedavidir.

Alzheimer ilaçları, özellikle hastalığın başlangıç ve orta evresinde unutkanlıkları yavaşlatabilirler. Kişi ilaç kullandıktan sonra, normalde yapamadığı temel sosyal davranışları tekrar sergilemeye başlayabilir.

Alzheimer için bilinen diğer bir tedavi yöntemi de çiptir. Beynin derin bölgelerini uyaran bu çip, hafızayı tetikleyerek geri dönüşüm almaya çalışmaktadır. Henüz deneysel aşamada olduğu için insanlar üzerinde denenmemiştir fakat gelecek adına büyük umut vadetmektedir.

Alzheimer Hastaları Nasıl Yaşamalıdır?

Öncelikle hekim tarafından reçete edilmiş tüm ilaçlar, vakitleri asla aksatılmadan kullanmalıdır.

Hastalık ileri seviyede ise mutlaka bir yardımcı hastanın sürekli yanında durmalı ve temizliği ile ilgilenmelidir. Hasta, temiz olmadığı durumlarda cilt sorunları yaşayabilir.

Alzheimer hastaları günlük fiziksel egzersiz yapmalıdır. Normalden çok az daha hareket edecekleri için ruhsal bunalıma ek olarak birçok hastalığı da yaşayabilirler.

Alzheimer hastalarının, yine aynı hastalığa sahip kişiler ile iletişim kurmasının da hastalık üzerinde olumlu etki bıraktığı gözlemlenmiştir.

Alzheimer hastaları çok fazla yer değiştirmemelidir. Ev değişikliği gibi radikal durumlar, ortama uyum sağlamalarını daha da zorlaştıracaktır. Hareket etmeleri iyi olsa da çok fazla gezmeleri ve yer değiştirmeleri depresyona neden olabilir.

Hasta sürekli takip edilmelidir zira hasta olması durumunda bunu bilmeyecektir. İshal ve kabızlık durumları takip edilmeli ve enfeksiyon kaptığından şüphelenilen durumlarda doktora gidilmelidir.

Alzheimer genelde yaşlı hastalarda ortaya çıkar. Yaşlı hastaların da yine çoğunlukla, Alzheimer’a ek olarak farklı hastalıkları olur. Yakınları bu hastalıkların ve alınması gereken ilaçların tedavisini de yapmalıdır.

Alzheimer Hastalığına İyi Gelen Bitkiler

Alzheimer hastalığı için çeşitli bitkisel tedavi yöntemleri bulunmaktadır. Bu tedavilerin başarıya ulaşması adına mutlaka doktorun da konudan bilgilendirilmesi önemlidir.

Hindistan cevizi yağında bulunan bir asit olan kaprilik, yapılan araştırmalara göre beyindeki hafıza bölgesini tetiklemektedir. Bu da unutkanlığı yavaşlatmaktadır. Doğal hali, vücut için tamamen zararsız olduğundan Alzheimer hastası kişilerin düşük dozlarda tüketmesi önerilmektedir.

Alzheimer hastalığının düşmanlarından birisi de omega 3 yağ asitleridir. Bilişsel bozulmayı azalttığı bilinen omega 3, en çok balıkta bulunmaktadır. Her sağlıklı insan gibi Alzheimer hastalarının da haftada en az 1 kere balık tüketmesi ve ek olarak balık yağı kapsüllerini kullanması önerilmektedir.

Alzheimer Olmamak İçin Neler Yapılmalıdır?

Hayatı boyunca fiziksel ve zihinsel aktiviteler içerisinde bolca bulunan kişilerin ileri yaşlarda bu hastalığa yakalanma oranı çok düşüktür. Genel olarak içine kapanık, pasif ve eğitimsiz yaşayan kişilerde daha çok görülmektedir.

Alzheimer olmamak adına;

• Düzenli egzersiz yapmak.
• Sigarayı bırakmak.
• Alkol alımını azaltmak.
• Düzenli meyve ve yeşil yapraklı sebze yemek.
• Dengeli beslenmek, trans yağlı ve şekerli yiyeceklerden uzak durmak.
• Kalp, tansiyon ve diyabet testlerini sürekli yaptırmak.
• Kitap okumak.
• Satranç oynamak.
• Yazı yazmak.
• Müzik ile uğraşmak.
• Dil öğrenmek.
• Sosyal bir insan olmak.
• Grupsal aktivitelere katılmak.
• Hobi edinmek.
• Öğrenmeye çok istekli olmak ve sürekli yeni bilgiler öğrenmek.

gibi eylemler çok önemlidir.

Unutkanlık, Alzheimer ve Demans Arasındaki Farklar Nelerdir?

Birbiri ile ilintili olan bu hastalıklar, aslında farklıdır. Unutma sadece bir olayı hatırlayamama durumudur çünkü beyin bunu derin bölgelerinden getiremez. Ya getiremez ya da bilgi tamamen kaybolmuştur.

Demans ise halk arasında bunama olarak bilinmektedir. Beyindeki birden fazla fonksiyonun ve bağlantının yok olması nedeni ile ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu durumda sadece unutkanlık görülmez, Alzheimer hastalığına benzer duyusal işlemlerde de azalma görülür.

Alzheimer ise aslında Demans’a neden olan bir hastalıktır. Demans hastalarının %80’i aynı zamanda Alzheimer hastası olarak kabul edilmektedir.

Alzheimer Hastalığı Ölümcül Müdür?

Alzheimer hastalarının en yaygın ölüm nedeni, yutma sorunları nedeni ile gerçekleşir. Yutma yetisini unutan hasta, bu nedenle yediği şeyleri istemeden akciğerine gönderir. Bir süre sonra akciğerde yabancı maddeler sebebi ile enfeksiyon oluşacaktır.

Bunu takip eden ölüm nedeni ise kalp rahatsızlıklarıdır. Bu da hareketsiz kalan hastanın damarlarında kanın daha rahat pıhtılaşması nedeni ile gerçekleşir. Kalp krizi en yaygın görülen Alzheimer sonucudur.

Başlangıç evresindeki Alzheimer hastaları kesinlikle hayattan kopmamalı, tam aksine iki elle sarılmalıdır. Kitap okumak, sosyal olmak, düzenli spor yapmak ve ilaçları zamanında tüketmek, hastalığı yenmede önemli rol oynayacaktır.

Alzheimer hakkında sormak istediklerinizi, aşağıdaki yorum kutucuğundan bize iletebilirsiniz.