Amfizem Nedir?

Kronik bir Akciğer rahatsızlığı olan Amfizem, nefes darlığına yol açmaktadır. Amfizem hastalığının en çok görüldüğü kişiler sigara tiryakileri veya zehirli gazların bulunduğu ortamlarda çalışan işçilerdir. Sigara dumanı veya zehirli gazlar, solunum yollarında tahribata yol açarlar ve bu tahribatın hiçbir şekilde geri dönüşü yoktur. Nefes almamızı sağlayan organımız olan akciğerler, kendilerini yenileyebilen organlar değillerdir.

Tahribat sebebiyle akciğerde hava kesecikleri oluşur ve solumak artık daha güç hale gelmektedir. İşte bu duruma amfizem denmektedir. Hastalığın en belirgin özelliği, nefes darlığı yaşatmasıdır. Hastalığın tedavisinde başta ilaç, daha sonra gerekli görüldüğü takdirde cerrahi müdahale yapılmaktadır.

Amfizem Nedir?

Nefes darlığına sebep olan bir akciğer rahatsızlığı olan Amfizem, akciğerlerdeki keseciklerin zarar görmesi ile ortaya çıkar. Bu zarara sebep olan en önemli etkenler de zehirli gazlar ve sigaradır.

Akciğeri oluşturan alveolar, oldukça esnek bir dokuya sahiptirler. Zehirli gazlar nedeni ile zarar gören bu küçük hava kesecikleri hem büyür hem de eski esnekliklerini kaybederler. Hava değişim yüzeyi azalacağı için kişi eskisi kadar rahat oksijene ulaşamayacaktır. Bu da kan dolaşımına verilebilen oksijen miktarında azalmaya, doğal olarak vücuttaki birçok fonksiyonun da aksamasına neden olacaktır.

Nefes alış ve veriş dengesi de bozulmuştur. Birçok kez dışarıya atılması gereken pis hava, içeride kalır ve bu da nefes darlığını giderek daha çok artırır. İçeride çok fazla kirli hava kaldığı için artık temiz havaya yani oksijene yer yoktur. Bu durum genel olarak 40 yaşından sonra kişide ortaya çıkar fakat yoğun sigara kullanımı veya antitripsin eksikliği, Amfizem’in daha genç yaşlarda ortaya çıkmasını da sağlayabilmektedir.

Amfizem Neden Olur?

Antitripsin Eksikliği: AAT olarak da bilinen bu madde karaciğerde üretilir ve özel bir proteindir. Özellikle vücudun bağışıklık sistemi tarafından aktif olarak kullanılan antitripsin proteini, enfeksiyona karşı savaşta kullanılmaktadır. Bu proteinin eksikliğinde, beyaz kan hücreleri kişinin kendi akciğerine zarar vermeye başlar. Bu tahribatta bir süre sonra amfizem hastalığının ortaya çıkmasına sebep olacaktır. Protein eksikliği olmasına rağmen bir de sigara içmeye devam eden kişilerde hastalık çok daha hızlı ilerleyecek ve akciğerler daha kötü duruma düşecektir.

Sigara: Sadece sigara içmek değil sigara dumanını solumak da amfizem rahatsızlığının baş nedenlerinden bir tanesidir. Araştırmalara göre amfizeme yakalanmış olan hastaların neredeyse tamamı, bu rahatsızlığa sigara yüzünden yakalanmaktadır. Sigara yüzünden ölen kişilerin büyük bölümü, amfizem yüzünden hayatını kaybetmektedir. Sigara dumanına uzun süre maruz kalan kişilerde de amfizeme yakalanma riski artmaktadır.

Yaşlanmak: Yaş artışı ile beraber ciğer performansında ciddi düşüş görünecektir. Özellikle 65 yaş üstü kişilerde rahatsızlığın nüksetme ihtimali çok yüksektir. Sportif bir hayat ve sigaradan uzak bir yaşam, bu riski 80 yaşlarına kadar öteleyebilir.

Amfizem Tipleri Nelerdir?

Cilt altı amfizem: Akciğerde ortaya çıkan hava kaçakları, artık cilt altına kadar nüfuz edebilmektedir. Bu durum trafik kazaları, ameliyatlar, tüp takılması, KOAH hastalığı sebebiyle gerçekleşebileceği gibi kendiliğinden de ortaya çıkabilir. Hava kaçağı nedeni ile akciğere yakın bölgelerdeki derilerde şişme gözlemlenir. Kişi bu şişliklere bastırdığında, adeta bir cam parçalıyormuş gibi sesler gelecektir. Hava kaçakları bazen kendiliğinden geçer fakat ileri seviyedeki hava kaçakları, doktor gözetiminde giderilmelidir.

İrregüler amfizem: Sigara dumanları, zehirli gazlar veya herhangi bir nedenden amfizem hastalığına yakalanmış olan kişilerde akciğer sertleşmesi gözlemlenecektir. Bu durumda hava yollarında dengesizlikler ortaya çıkar ve bu yollar düzensiz bir şekilde tutulur. Bu durum hastayı çok etkilemez ve çoğu zaman belirti dahi vermez.

Paraseptal amfizem: Bu tip amfizemde, akciğer içerisindeki küçük hava kesecikleri olan alveoller etkilenmektedir. Akciğerin kendiliğinden sönme durumu gerçekleşir ve akciğer içi zarlarda sertleşme görülür.

Panlobüler amfizem: Yine alveollerde meydana gelen bu tip, aynı zamanda respiratuar bronşiol kısımlarda da meydana çıkar. Kişide antitiripsin eksikliği görüldüğüne işarettir ve akciğerin en alt kısımlarında ortaya çıkar.

Sentrilobüler amgizem: Respiratuar bronşiyol bölümünde ortaya çıkar fakat bu sefer alveoller etkilenmemiştir. Genelde sigara tiryakilerinde görülen tiptir.

Amfizem Belirtileri

Amfizem, sinsi ilerleyen bir hastalıktır ve hastalığın ilk evresinde neredeyse hiç belirti vermez. Öyle ki amfizem rahatsızlığını taşıyan kişi bundan yıllar boyunca haberdar olmayabilir. Hastalık ileri seviyeye geldiğinde ise belirtiler oldukça sert olarak ortaya çıkmaktadır.

En yaygın amfizem belirtileri;

• Yorgunluk
• Aşırı kilo kaybı
• Ciğerden gelen hırıltılı ses
• Depresyon
• Balgamlı öksürük
• Hafif fiziksel aktivite sonrasında dahi nefes darlığı
• Tırnak ve dudak morarması (bu durumda hiç vakit kaybetmeden acil servise başvurun)

Amfizem Tedavisi

Hastalığın tedavisinden önce tanısının konulması gerekir ve bu tanı da kan testleri, solunum fonksiyon testi, ultrasonlar ve fiziki muayene ile yapılır. Elbette doktor aynı zamanda sözlü olarak da hastanın tıbbi öyküsünü çıkarmak adına bazı sorular soracaktır. Hastanın bu sorulara dürüst bir şekilde cevap vermesi, doğru tanının konulmasında önemlidir.

Doktor hastaya sigara kullanımını, mesleki geçmişini ve genetik öyküsünü soracaktır. Ailede amfizem gelişmiş ise çocuklarda gelişme ihtimali de yüksektir.

Hastalığın geri dönüşü yoktur, o nedenle hastalığın ilerlemesinin durdurulması amacı ile erken teşhis oldukça önemlidir. Hastalığını öğrenen hasta hemen sigarayı bırakmalı ve eğer mesleki bir deformasyon söz konusu ise mesleğini veya çalışma şartlarını gözden geçirmelidir.

Hastalık eğer ilk aşamada ise ilaç tedavileri yapılır. Tedavilere ek olarak hastanın, yaşam kalitesini artırarak sürece destek olması çok önemlidir. İlaç tedavisinin yeterli olmadığı durumlarda ise bronkoskopik tedaviler veya cerrahi tedaviler uygulanabilmektedir.

Hastalığı ilerleyen kişiler, nefes darlığı çeker ve yeterli oksijene ulaşamazlar. O nedenle bu hastalar için günde 16 saat ve daha fazla oksijen desteği sağlanmalıdır. Yüze yerleştirilen maske ile verilen bu oksijen sayesinde hasta ciğerlerini yormadan nefes alabilir. Sosyal yaşamı olumsuz etkilese de yeterli oksijen alımı için çok önemli bir süreçtir.

Her hastanın öyküsü farklıdır, o nedenle en iyi tedavi yöntemi elbette uzman hekiminiz tarafından belirlenecektir. Bu tedavi sürecinin en iyi şekilde ilerlemesi için her hastanın uygulaması gereken veya uygulanmasını tavsiye ettiğimiz bazı adımlar da bulunmaktadır.

Amfizem Hastaları Neler Yapmalıdır?

• Sigara veya diğer türün ürünleri bırakılmalıdır.
• Doktorun tüm tavsiyelerine eksiksiz uyulmalıdır, amfizem hastalığının geri dönüşü yoktur.
• Doktora kullanılan tüm ilaçlar söylenmelidir.
• Kirli havalı ortamlardan uzak durulmalıdır.
• Sık fakat az beslenerek, akciğere oluşan baskı azaltılmalıdır.
• Her yıl grip ve zatürre aşısı yaptırın. Böylece ciğerinize ekstra bir yük gelme riskinden de korunmuş olursunuz.
• Strese dair her eyden uzak durun. Nefes darlığı başlı başına depresyon sebebi olabilir, sizi mutlu edecek kişilere daha yakın durun.

Tüm amfizem hastalarına geçmiş olsun dileklerimizi iletiyoruz. Sorularınızı, aşağıdaki yorum kutucuğundan bizlere iletebilirsiniz.