Anjiyo Neden Yapılır? Öncesi ve Sonrası

Tam adı ile Anjiyografi olan Anjiyo, damarların röntgen ışınları altında incelenmesini kapsayan bir işlemdir. Burada incelemenin daha net olması adına tıbbi boya maddesi kullanılmaktadır. Bu konuda eğitim almış uzman hekimler tarafından yapılması gereken operasyonda, kasık veya el bileğindeki ana damarlara, kateter sokulur ve ilerletilir.

Kateter kalbe ulaştığı zaman tıbbi boya maddesi uygulanır ve röntgen ışınları ile rapor görüntüleme başlar. Günümüzde bu teknik, en çok kalp damarlarının kontrolü için yapılmaktadır. Bu işlem sonucunda, kalbi besleyen damarlarda bir sorun olup olmadığına bakılır. Olası bir tıkanıklık, boya maddesinin ilerleyiş hızına göre tespit edilecektir.

Anjiyo Nedir?

Anjiyografi kelimesinin daha rahat söylenen, kısaltılmış adıdır. Vücudun bir çok alanına uygulanabilir fakat en çok kalp damarlarında kullanılmaktadır. Kalp damarlarında yapılan anjiyo, koroner anjiyografi olarak bilinmektedir.

Bir tıbbi boya yardımı ile kişinin ilgili damarlarındaki tıkanıkların ve aksaklıkların, röntgen ışıkları ile ortaya çıkarılmasıdır. Sadece tıkanıklıklar değil, bu yöntem ile damar daralmaları da görülebilmektedir.

Nadir de olsa bazı kişilerde, tıbbi boya maddesine karşı alerji olabilir ve bu kişilere uygulanmaz. Yine çok nadir de olsa tıbbi boya maddesi nedeni ile kişide böbrek yetmezliği, kalp krizi ve felç ortaya çıkabilmektedir. Bu riskler vardır fakat gerçekleşme ihtimali çok düşüktür.

Anjiyo yapılmaması durumunda, kişinin baş başa kalacağı riskler çok daha hayati ve olasıdır.

Anjiyo Neden Yapılır?

Kan damarlarında daralma veya tıkanıklık şüphesi olan hastalara uygulanır ve bu sayede net bir şekilde tanı konulabilir. Tüm damarlar, adeta bir harita gibi doktorun önünde olacağı için doktor rahat bir şekilde tanı koyabilir. Güvenilirdir ve genel olarak riskleri çok düşüktür.

Anjiyo sonrasında, tıkanmış damar tespit edilir ve ona göre tedavi süreci belirlenir. Bu sayede tıkanmış damarın yol açabileceği hastalıkların da önüne geçilmiş olacaktır. Sadece damarlar değil, kalbim pompalama gücü ve kalp kapak aksaklıkları da, anjiyo sırasında görülecektir.

Anjiyo Kimlere Yapılabilir?

Anjiyo, en çok kalbi besleyen damarlar için yapılır. Bu sayede tanı konmaya çalışılır. Buna ek olarak kalp krizi geçiren kişilere veya ani kalp durması şikayeti ile hastaneye gelen hastalara, yapılabilir. Anjiyo bu vakıalarda, genelde hasta hayata döndükte sonra tekrar aynı sorunu yaşamaması adına yapılır.

Anjiyo sadece kalp hastalarına değil tüm organlardaki damar işleyişlerini görme adına yapılır. Beyin, böbrek, kol, bacak veya boyun bölgesi, en çok yapılanlar arasındadır.

Akciğeri besleyen damarlarda pıhtı olması, doğuştan kalp ve damar anormalliği olan kişiler, büyük damarlar içerisinde çeşitli nedenler ile ayrılma olması, böbreği besleyen damarların daralması, kol ve bacak damarlarının tıkanıklığı, şah damarı tıkanıklığı sonucu ortaya çıkan felç ve herhangi bir damar anormalliği için anjiyo yapılabilir.

Aşağıda, anjiyonun hangi durumlarda yapılabileceğini de listeledik.

• Sebebi bulanamayan kalp yetmezliği.
• Hayatı tehdit eden kalp ritm bozukluğu.
• Kalp kapağında anormallik şüphesi.
• Ani kalp durması sonucu tekrar hayata dönen kişiler.
• Kalp krizi sonrasında ortaya çıkan kalp yetmezliği sorunu.
• Daha önce kalp ameliyatı geçirip, sonrasında kalp krizi geçiren kişiler.
• Tedavilere rağmen geçmeyen kalp şikayetleri.
• Kalp krizi sonrası.
• Göğüs ağrısı yaşayan ve kalp krizi riski görülen kişiler.

Anjiyo Sonuçları Ne İşe Yarar?

Anjiyo sonrasında tüm görüntüler, dijital ortamda incelenir ve doktor tarafından değerlendirilir. Bu sayede kalbi veya ilgili organı besleyen damarlardaki sorunların varlığı kontrol edilir.

Daralma varsa, bunun yüzdesine bakılır. Rapor hazırlanır ve bu rapora göre hastanın yeni tedavi süreci başlar. Kalp ile alakalı tedaviler arasında kan sulandırıcı ilaç tedavisi, bypass ameliyatı, stent ve balon anjiyosu bulunmaktadır.

Tedavi türü, hastanın durumuna göre değişecektir. Farklı tedaviler uygulanabilir, cerrahi operasyonlar da devreye girebilir.

Anjiyo Ne Kadar Sürer?

Kalbe yapılan anjiyo, ortalama olarak 20 dakika sürmektedir. Ancak hastanın organ ve damar bozukluklarına göre bu süre biraz daha uzayabilir. Komplikasyon gelişme riski düşüktür fakat böyle bir durumda da süre uzayacaktır.

Anjiyo işlemi bittikten sonra kateter çıkarılır fakat çıkarılan bölgeye en az 15 dakika basınç uygulamak gerekir. Bu sayede kanama olmayacaktır. Anjiyo, kasık bölgesinden yapılmış ise hastanın 6 saat boyunca sırt üstü yatması gerekecektir. En çabuk iyileşme süreci ise bilekten yapılan anjiyo işlemidir, hastanın yatışı dahi gerekmez.

Anjiyo Öncesi Yapılması Gerekenler Nelerdir?

• İşlemin uygulanacağı gün, 00.00’dan itibaren hiçbir şey yemeyin.
• Tüm ilaçlarınızı hastaneye getirin. Eğer kullanmak zorunda olduğunu ilaçlar var ise doktorunuz ile bu bilgiyi paylaşın.
• Diyabet sorununuz var ise kan şekerini düşüren ilaçları kullanmayın. Hastaneye yanınızda getirin ve hekime bilgi verin.
• Anjiyo sonrasında, bakıma ihtiyacınız olabilir. Mutlaka sizi eve götürecek ve sizinle ilgilenecek bir yakınınızı da hastaneye getirin.
• Anjiyo sonrasında, bol bol su içmeniz gerekecektir. Bunu kesinlikle ihmal etmeyin, aksi takdirde işlem sırasında kullanılan tıbbi boya, böbreklerinize zarar verecektir.
• Hiçbir metal eşyayı üzerinizde bulundurmayın.
• Anjiyo, kasık bölgesinden yapılabilir. Bu ihtimale karşı, kasık bölgesini tıraş etmeyi unutmayın.
• Anjiyo öncesinde, doktorlar bir form imzalatacaktır. Bu formu okuyun ve öyle imzalayın.

Anjiyo Süreci Nasıl İşler?

• Operasyon öncesinde, doktorunuz tıbbi öykünüzü tekrar inceleyecek ve kullandığınız ilaçları değerlendirecektir.
• Kan sayımı testi, karaciğer ve böbrek testleri, mineral testleri veya doktorun uygun gördüğü diğer testlerin yapılması gerekecektir.
• Hastanın nabız muayenesi yapılacak ve hangi damardan anjiyo yapılacağına karar verilecektir.
• Kan sulandırıcı ilaçlar kullanıyorsanız, bu konuda doktorunuzu bilgilendirin.
• İşleme kadar, doktorun talep ettiğim tüm test ve raporların yanınızda olması gerekir.
• Daha önce anjiyo yaptırmış iseniz veya kalp ile alakalı herhangi bir operasyon geçirmiş iseniz, bu konuda da doktorunuzu bilgilendirmeyi unutmayınız.

Anjiyo Nasıl Yapılır?

• Anjiyo, bunun için özel tasarlanmış laboratuvar alanlarında ve bu konuda özel eğitim almış hekimler eşliğinde yapılır.
• İşlem için hastanın uyutulması gerekmez. Sakinleştirici ilaçlar yapılabilir.
• Hasta, sırt üstü olacak şekilde yatar.
• Tüm yaşam fonksiyonlarını ölçecek makinelere bağlanır.
• İşlem, doktorun uygun gördüğü bilekten veya kasıktan yapılabilir. Steril hale getirmek için bu bölge özel bir karışım ile temizlenir.
• Hastanın üzeri örtülür ve kateterin giriş yapacağı bölge ilaç ile uyuşturulur.
• Damara, özel bir iğne ile girilir ve giriş yapılan yere bir kılıf yerleştirilir.
• Kateter ismini verdiğimiz boru, kalbe kadar ilerler.
• Bu boru ile tıbbi boya, direkt kalbe boşaltılır.
• Bu sırada röntgen ışınları da tüm damarları görüntülemektedir. Kalbin her pompasında, damarlar da bu boya ile dolmaya başlar. Bu görüntüler kaydedilir, doktor operasyon sırasında rapor yazmaz.
• Anjiyo, ağrısız bir işlemdir ve hasta acı hissetmez. Kan aldırmaktan daha fazla bir acı söz konusu değildir.

Anjiyo Olmanın Riskleri Nelerdir?

Anjiyo, güvenli bir işlem olsa da nadirden, bazı komplikasyonlara neden olabilir. Bunlardan bazıları operasyon sırasında, bazıları ise işlem sonrasında gerçekleşebilir. Her durumda, yapılmadığı durumda hasta daha büyük bir risk ile karşı karşıyadır, bu bilinmelidir.

Bu risklerden ve komplikasyonlardan bazıları şunlardır.

• Hastanın tıbbi boyaya karşı alerjisinin olması.
• Kasık veya el bileği bölgesinde morarma ve ağrı.
• Kateter giriş bölgesinde enfeksiyon.
• Tıbbi boya nedeni ile ortaya çıkan böbrek  hasarı ve böbrek yetmezliği.
• Kalp ritminin bozulması.
• Geçici kalp pili ihtiyacı.
• Felç.
• Kalp krizi.
• Damar hasarı sebebiyle kanama.
• Çok nadir görülse de ölüm riski de mevcuttur.

Kimlere Anjiyo Yapılamaz?

Anjiyo yapılmasına engel bir durum genelde görülmez fakat yapılması durumunda hastanın zarar göreceği bir durum söz konusu ise yapılmayabilir. Bunlar arasında en yaygın olanları aşağıda listelenmiştir.

• Böbrek yetmezliği olanlar.
• Akli dengesinin yerinde olmadığı kişiler.
• Yakın zamanda felç geçirmiş kişiler.
• Tıbbi boyaya alerjisi olduğu bilinen kişiler.
• Gebeliğin ilk 3-4 ayı.
• Kateterin ilerlemesi gereken damarların hasarlı olması.
• Kansızlık.
• Kontrol edilemeyen yüksek tansiyon.
• Yemek borusu, mide veya bağırsaklarda bulunan aktif kanamalar.
• Kanama bozuklukları.

Anjiyo Sonrasında Ağrı Olur Mu?

Kateterin yerleştirildiği bölgede hafif bir ağrı görülebilir. Morarma, hassasiyet ve hafif bir şişlik de görülmesi muhtemeldir. Nadir de olsa kişide soğuk terleme, tansiyon ve nabız düşmesi gibi durumlar ortaya çıkabilir.

Anjiyo işleminin yapıldığı bölgede ödem oluşabilir. Bu normal değildir ve doktor ile iletişime geçilmelidir. Ödem oluşmasının nedeni, damarlarda oluşan hasardır. Başka bir yönden, böbreklerde de hasar meydana gelmiş ve böbrek vücut sıvılarını dışarıya atamamaya başlamış olabilir.

Deride kızarıklık gibi bir durum söz konusu ise maddeye karşı alerjiniz var demektir. Aynı şekilde nefes darlığı, tansiyon düşmesi ve dilde, boğazda şişkinlik gibi durumlar da alerjiyi işaret eder. 1 dakika bile kaybedilmeden acil servise başvurmayı gerektiren bir durumdur.

Anjiyo Sonrasında Nelere Dikkat Edilmelidir?

Anjiyo operasyonu eğer sorunsuz olarak geçmiş ise normal odanızda dinlenmeye geçersiniz. Eğer bir sorun var ise yoğun bakımda takip edilmeniz gerekecektir.

Odanıza geçtikten sonra her şeyin yolunda olduğundan emin olmak adına, kalp ritminiz ve tansiyonunuz kontrol edilir. Kandaki oksijen miktarı sürekli ölçülür.

Anjiyo işlemi bittikten sonra kateter çıkarılır. Bölgede kanama olmaması adına hemşire veya personel, bölgeye basınç uygulayacaktır. Bu esnada biraz ağrı çekmeniz normaldir.

Yapılan bölge bilek değilse, kanama olmaması adına kateter çekildikten sonra kum torbaları kullanılır. Kum torbası ile hasta, 6-7 saat boyunca sırt üstü yatabilir. Bu süre sonrasında kanama kontrolü yapılır ve torba kaldırılır. Torba kişiye ağrı vermez sadece biraz hareket kabiliyetini kısıtlar.

Bu sürede hasta tuvalet için dahi yerinden kalkmamalıdır. Tuvaleti gelmiş ise hemşireden yardım istemeli ve ördek denilen aletleri kullanmalıdır.

Kum torbası kaldırıldıktan ve kanama kontrolü yapıldıktan sonra hasta yerinden kalkabilir fakat ani kalkmamalıdır, başı dönebilir.

Öksürme ve hapşırma gibi şiddetli nefes hareketleri, kanamaya tekrardan neden olabilir. Bu durumlarda, ilgili bölgeye elinizle basınç uygulayarak, şiddetin oraya yansımasını azaltabilirsiniz.

Bol bol su içiniz. Bu sayede tıbbi boyanın böbreklere vereceği zararı azaltmış olursunuz.

Anjiyo sonrasında aynı gün taburcu edilebilir veya birkaç gün hastanede tutulabilirsiniz. Doktorunuzun söylediğinin aksine hareket etmeyiniz.

Eve taburcu olurken, evde yapmanız gerekenler konusunda doktorunuzdan bilgi alınız.

Kabız yapacak besinlerden uzak durunuz. Dışkılarken ıkınmayınız.

Ağır kaldırmalar, kanamaya neden olabilir. Ağır kaldırmamalı, araç kullanmamalı ve her türlü zorlayıcı fiziksel aktiviteden uzak durmalısınız.

Kateter giren bölgeye darbe gelmesi, kanamaya neden olabilir. İyileşme sürecini evde geçirmeye çalışınız, kendinizi koruyunuz.

Doktorunuz uyuma şekli hakkında sizi bilgilendirecektir, doğru uyuma şeklini mutlaka öğrenin.

Anjiyo Sonrasında Olabilecek Olumsuzluklar

Aşağıdaki semptomlardan biri veya birkaçı sizde de görünüyorsa, mutlaka doktorunuza başvurun veya acil servise gidin.

Şiddetli ağrı. Ağrı kesicilere rağmen geçmeyen ağrılar.

Kateter giriş bölgesinde kızarıklık, şişlik ve ısı artışı.

Kateter girişinde durmayan kanama.

İşlem yapılan kol veya bacağın, diğer kol veya bacağa göre farklı görünmesi.

İdrar yapamama.

Kateter bölgesinde şişlik.

Nefes alamama, göğüs ağrıları.

Anjiyo hakkında sizleri bilgilendirdik. Konu ile alakalı sorularınızı bekliyorum. Ayrıca anjiyo ile alakalı kendi tıbbi öykünüzü de tüm okurlarımız ile paylaşabilirsiniz.