Aşı Nedir? Aşı Çeşitleri ve Zamanı

Aşı, ülkemizde ve dünyada her zaman tartışılan bir konu olmuştur. Kimi aileler zararlı olduğu düşüncesi ile bebeklerine ve çocuklarına aşı yapmaktan kaçınıyor olsa da, birey ve toplum sağlığı için aşı yaptırmak zorunludur. Aşılamanın amacı, enfeksiyon hastalıklarına karşı vücudun bağışıklık sistemine yardımcı olmaktır.

Dünya nüfusunun son 100 yılda inanılmaz bir artış sergilemesinde, aşıların payı çok büyüktür. Önceleri 30-40 civarında olan ortalama ölüm yaşları, günümüzde 80’e yaklaşmıştır.

Kişiye bağışıklık kazandırmak için enfeksiyon etkeninin antijeni yani ölüsü veya zayıflatılmış mikrobu verilir. Pasif bağışıklıkta ise kişiye doğrudan antikor verilmektedir.

Örnek ile daha iyi anlatmak gerekirse.

Aktif bağışıklık: Vücuda çok güçsüz suçlular gönderilir ve vücuttaki polislerin eğitilmesi sağlanır.

Pasif bağışıklık: Vücuda direkt eğitilmiş polisler gönderilir.

Aktif bağışıklık kazandırmak için gücü azaltılmış canlı organizmalar veya ölü organizmalar vücuda verilir. Elbette her aşının etkeni farklıdır, günümüzde onlarca farklı aşı türü mevcuttur.

DPT Aşıları

Difteri, boğmaca ve tetanoz hastalıklarına karşı aynı anda koruma sağlayan aşılardır. İki DPT aşısı arasında en az 1 ay olmalıdır. Yüksek ateşi olan çocuklara yapılmaz.

Çocukta sara hastalığı varsa veya çocuğun yakın akrabalarında sara hastalığı varsa, boğmaca aşısının yapılmaması gerekir.

Çocuk 6 yaşını geçmiş ise yine boğmaca aşısı yapılmaz.

Çocuk Felci Aşısı

Polio aşısı olarak da bilinir. Milyonlarca çocuğun hayatta kalmasını sağlamış bir aşıdır. Ağızdan alınır ve canlı bir aşıdır. İshal ve ateş varsa, aşı ertelenmelidir.

Bağışıklık sistemi zayıf olan veya bunun üzerine tedavi gören kişilerde kullanılmaz. Gebelerde de bu aşı kullanılmamalıdır.

Kızamık Aşısı

15 aylık çocuklara uygulanır. Eğer salgın söz konusu ise 6 le 12. ay arasında da yapılabilir. 1 kez yapılması yeterlidir, ömür boyu koruma sağlar. Sara olan çocuklarda, aşının uygulanması için çocuğun en az 24 aylık olması beklenmelidir. Ateş, verem veya bağışıklık yetmezliği söz konusu ise aşı uygulanamaz.

Kızamıkçık Aşısı

1 kere yapılması ile kişi 10 sene kadar koruma altına alınmış olunur.

Kız çocuklarında mutlaka ergenlikten önce yapılması gerekir.

Deri altına uygulanır.

Verem Aşısı

Yenidoğan bebeklere sol omuzun deri içerisine yapılır. Bebeğin bağışıklığı 90 gün sonra ve 5 yılda 1 kez olmak üzere tekrar edilir.

Test sonucunda PPD negatif çıkıyorsa, aşı tekrar yapılmak zorundadır.

Grip Aşısı

Rutin olarak uygulanan bir aşı değildir, özellikle salgın dönemlerinde enfeksiyonlardan korunmak için uygulanmalıdır. Grip her sene şekil değiştirdiği için her salgın sezonu öncesinde yaptırılması önerilir.

En çok grip görülen dönem, Kasım ile Mayıs arasında olduğu için Kasım’dan önce aşı olunmasında fayda vardır. Her sene grip virüsleri kendini geliştirir ve daha da güçlenerek geri gelirler. Bu nedenle birkaç yıl önce yaptırılmış olan aşı, bu sene hiçbir işe yaramayabilir.

Sarılık Aşısı

Hepatit B aşısı olarak da bilinir. 1 ay ara ile 2 kez uygulanmalıdır. Altıncı ayda tekrarlanır. Son aşıdan 2 ay sonra hepatit B kontrolü yapılmalıdır.

5 yıla kadar koruma sağlayabilir ve her 5 yılda bir tekrarlanmalıdır. Hepatit B olan annelerin bebekleri, Hepatit B olan kişilerin eşleri, ailesinde Hepatit B taşıyıcısı olan çocuklar, saplık personelleri ve çok sık yolculuk yapan kişilerin rutin olarak yaptırması önemlidir.

Aşı Neden Önemlidir? Neden Herkes Aşı Yaptırmalıdır?

Aşı yaptırmamak kişisel bir karar değildir. Özellikle çocuklarımız adına tüm tıp dünyasını bir kenara atarak, birkaç kendini bilmezin lafı ile bu tehlikeli kararı vermek büyük vicdan azaplarına yol açabilir.

Yüksek riskli olarak sınıflandırılan bireylerin ve onlara yakın temasta olan kişilerin de özel aşıları yaptırması çok önemlidir.

Aşı ile korunmak, her bireyin hakkıdır ve toplumda yaygın olan yanlış bir düşüncenin tersine, aşılar sadece çocuklar için değildir.

Hastalıktan korunmak, tedavi edilmekten çok daha ucuz ve manevi yükü hafif bir meseledir. Çocuklarınızın ve kendinizin tüm aşılarını mutlaka kontrol ediniz ve gerekirse en yakın sağlık kuruluşuna giderek bu konuda aklınıza takılanları yöneltiniz.