Beslenme Alışkanlıkları Ruh Sağlığına Etkisi
Yapılan diyetler sırası ve sonrasında oluşan ruh hali araştırmacılar tarafından her geçen gün daha fazla irdeleniyor. Başta kadınlar olmak üzere insanların yaptıkları sıra dışı diyetler kişinin psikolojisini farklı hallere sokabiliyor. Bu durum fiziksel sağlığa kavuşmak için yapılan diyetlerin ruh sağlığına nasıl bir etkisi olduğuna dair önemi artıyor.
Diyetlerin çoğunda işlenmiş gıdaları tüketmeye devam eden kişilerin depresyon ve kaygılarının arttığı yönde bir takım araştırmalar mevcut. Bunun yanında ruh sağlığına kalıcı hasarlar verebiliyor. Yapılan araştırmalar sonucu Akdeniz diyeti diğer diyetlere göre akıl ve ruh sağlığını daha çok koruyan bir diyet türü.
Beslenme Şekli Ruh Sağlığına Yardımcı Olabilir mi?
Psiko-beslenme olarak adlandırılan yeni çalışma alanı, kişilerin beslenme şekilleri ile psikolojilerine etkisi hakkında araştırmalar yapıyor.
Araştırmalara göre kişi Batı kaynaklı diyetleri ne kadar çok takip ederse ona paralel olarak işlenmiş gıdalara yöneleceğinden daha yoğun depresyona gireceğini, Akdeniz diyetlerini tercih edenlerin ise daha mutlu ve sağlıklı bir ruh haline bürüneceğinden bahsediyor.
İngiltere’nin Londra şehrinde yer alan King’s College psikiyatri enstitüsündeki araştırmacılar beslenmenin ruh sağlığını nasıl etkileyebileceğini araştırdı. Araştırmacılar diyetin hipokampus üzerindeki etkilerine odaklandılar. Hipokamus beynin nörojenez adı verilen bir süreçte yeni nöronlar üreten bir alanıdır.
Kişilerin stresli zamanlar geçirdiğinden vücut nörojenezi azalttığı gözlemlenirken, antidepresan ilaçları bu sürecin desteklediği gözlenmelenmiştir.
Yetişkinlerde nörojenezi olumsuz yönde etkileyen faktörlerden bazıları aşağıdakilerdir:
- Yaşlanma
- Oksidatif stres
- Yüksek yağlı beslenme
- Yüksek şekerli beslenme
- Alkol
- Opioidler
Sağlıklı yiyecekler ise nörojenezi desteklediği gözlemlenmiştir. Bunlar ise şu şekildedir:
- Çoklu doymamış yağ asitleri (PUFA’lar), Kurkumin ve Polifenoller içeren besinler
- İhtiyaç olan kalorinin üzerine çok çıkmamak
- Fiziksel egzersiz
- Öğrenme
Ruh Sağlını Korumak İçin En İyi Beslenme Modelleri
Akıl ve ruh sağlığı için belirli bir diyet yoktur. Fakat bazı diyetler diğerlerine nazaran daha iyi sonuçlar vermektedir.
Uzmanlarında üzerinde hem fikir olduğu Akdeniz diyeti depresyonu azaltıcı ruh sağılığını dengeleyen bir beslenme programıdır. İçerdiği diyet programındaki besinlerin vitamin ve mineralleri beyin fonksiyonları üzerinde olumlu sonuçlar vermiştir.
Akdeniz Mutfağı
- L-Metilfolat
- S-Adenosil metionin
- Omega 3 yağ asitleri
- D vitamini
Yukarıdaki vitamin ve mineraller Akdeniz diyeti ile gelmektedir. Akdeniz diyeti genel hatları ile aşağıdaki besinlerden oluşur:
- Bol meyve ve sebze
- Kepekli tahıllar
- Patates
- Hububat
- Fasulye ve bakliyat
- Fındık ve diğer çiğ kuruyemişler
- Zeytin yağı
- Düşük ila orta miktarlarda süt ürünleri,
- Balık ve kümes hayvanları
- Çok az kırmızı et
- Haftada dört kez yumurta
Düşük Kalorili Beslenme
Kısa süreli kalori eksiltme kısa vadede olumlu sonuçları olsa da uzun vadede enerjide düşüklükten kaynaklı sorunlar yaşatacağından psikolojik problemelere gebe bir durum.
Gıda ile depresyon arasındaki ilişkiyi inceleyen bir çalışmada protein, vitamin ve mineraller yeterli düzeyde alındığı takdirde kişinin günlük ihtiyacı kadar olan kalorinin %30-40 kadarını azaltarak beslenme programını yenilemesi kalori kısıtlama konusunda en doğru ilerlenebilir metod olarak belirlendi.
Bunun yanında bir kişi kilo vermek için kalorisin bu kadar azaltmak yerine günlük kalori ihtiyacının %25’ini 6 ay boyunca azaltarak depresif hareketlerininde azaldığına yönelik araştırmalar mevcuttur.
Eğer kişinin hali hazırda bir yeme bozukluğu var ise bu durum düşük kalorili beslenmede kişini bu yeme bozukluğunu daha da geliştirerek kötü bir hale getirebilir.
Uzun vadede düşük kalorili beslenmek nöronlar zarar verebilir ve depresif davranışaları artırabilir.
Aralıklı Oruç Diyeti
Araştırmacılar aralıklı oruç diyeti yapanların ruh halini iyileştirici ve zihni dinlendirici bir yönü olduğuna dair sonuçlara ulaşmıştır. 2013 yılında 50 yaş üstü insanlarda yapılan aralıklı oruç ile beslenme sonuçlarında aşağıdaki maddelerde düşüş olduğu gözlemlenmiştir.
- Öfke
- Gerginlik
- Karışıklık
- Ruh hali rahatsızlıkları
Ancak aynı araştırmalar ağırlık kaldıran sporcular üzerinde farklı sonuçlar vermiştir. Ağırlık kaldıran sporcular 48 saatlik açlığın sonunda artmış öfke, karışıklık hissi ve yorgun hal ile ruh hallerini rahatsız bir duruma sokmuş.
Düşük kalori ile beslenmek gibi aralıklı oruç diyetide herkes için uygun olmayabilir. Yeme bozukluğu yaşayanlar, hipoglisemi gibi kan şekeri sorunu yaşayan insanlar bu diyet tipini doktor kontrolünden yapmaları gerekir.
Polifenollerin Diyete Olan Etkileri
Polifenoller ile depresyon ve depresif semptomları azalttığına dair birtakım araştırmalar yapılmıştır. Bu araştırmada incelenen polifenoller aşağıdakilerdir:
- Kahve
- Çay
- Narenciye meyveleri
- Fındık
- Soya
- Üzüm
- Bakliyatlar
- Baharatlar
Psikolojiyi Korumak İçin Kaçınılması Gereken Yiyecek ve Beslenme Alışkanlıkları
Yapılan birçok çalışma batı kültürünün beslenme biçimi işlenmiş gıdaların uzun vadede kişide depresif bozukluklar ve depresyona yönelttiğini göstermiştir.
Yapılan bir araştırmada batı mutfağı ile beslenen kadınların psikolojik sorunlara yöneldiğini belirlemiştir. Aşağıdaki yiyecekler araştırmaya konu kadınların tükettiği yiyeceklerden bazılarıdır:
- İşlenmiş gıdalar
- Kızarmış yiyecekler
- Beyaz ekmek gibi rafine tahıllar
- Şekerli ürünler
- Bira
Obezite, diyabet ve diğer sağlık sorunlarına yol açan besinler kişilerin zihinsel sağlığına da olumsuz yönde katkıda bulunmaktadır.
Başlıklar
Cevap Bırak