Cari Açık Nedir?

Cari açık, ülkelerin ekonomik göstergeleri arasında önemli bir yer tutar ve sadece ülkeler için kullanılabilir. Bir ülkenin ithal ettiği mallar, ihraç ettiği mallara (ekonomik değer bakımından) göre fazla ise, ortada cari açık var demektir.

Cari Açık Nedir?

İstisnai durumlar haricinde, ülkeye 3 ana kalemden para girer. Bunlar devletin ve özel şirketlerin yaptığı ihracat, yurt dışından bireysel para girişleri ve turizm-taşımacılık-sigorta gibi sektörlerdir.

İhracat (para girişi) için örnekler:

İran, petrollerini tüm dünyaya satarak ülkeye para girişi sağlar.

THY, Moskova’dan New York’a uçuş gerçekleştirerek, ülkeye döviz girmesini sağlar.

Almanya’da yaşayan bir gurbetçi, tüm birikimini Türkiye’ye getirir.

İthalat (para çıkışı) için örnekler:

Amerika, Suudi Arabistan’dan petrol alır ve bunun için dolar öder.

Ülker, kahve üretmek için Brezilya’dan ham kahve alır.

Bir Türk aile, tatil için Miami’ye gider.

Cari Açık Nasıl Hesaplanır?

Cari açık hesaplamalarında ilk olarak ülkenin cari dengesine bakılır ve cari denge kendi arasında; mal dengesi, cari transferler, hizmet dengesi ve yatırım gelirleri olarak dörde ayrılmaktadır.

Mal Dengesi: Yukarıda bahsettiğimiz gibi, bir ülkenin satın aldığı yani ödediği döviz miktarından, kazandığı döviz miktarının çıkarılmasıdır. Sonucun pozitif çıkması, ülkenin bu kalemden açık vermesi manasına gelmektedir.

Cari Transferler: Yurt dışında yaşayan vatandaşların, kendi ülkelerine para göndermesi veya döviz birikimleri ile ülkeye giriş yapmasıdır.

Hizmet Dengesi: Turizm, taşımacılık ve sigortacılık hesaplarındaki dengedir. Örneğin Türkiye turizm konusunda avantajlı bir ülkedir. Turizm kazançları, harcamalarının çok üzerindedir. Elbette bu ülkenin gelişmişliğini değil, doğal yönden şansını ve bu şansı ne kadar kullanabildiğini göstermektedir.

Yatırım Gelirleri: Doğrudan yatırımlar ve bu yatırımlar arasındaki farkı gösteren kalemdir.

Tüm ülkelerde bu kalemler farklı değerler ortaya çıkaracaktır. Bazıları pozitif, bazıları negatif sonuç verebilir. Ortaya çıkan tüm rakamlar toplandığında çıkan sonuç negatif ise ülkenin cari açığı var demektir, çıkan sonuç pozitif ise ülke cari fazla vermiş demektir. Günümüzde ülkelerin neredeyse tamamı cari açık vermektedir. Sadece Almanya gibi gerçek bir üretim ülkesi olan medeniyetlerde, cari fazla görülebilmektedir.

Türkiye Cari Açığını Kapatabilir Mi?

Türkiye’de cari açık her zaman kanayan bir yara olmuştur ve günden güne de büyümeye devam etmektedir. Cari açığın kapanabilmesi için üretim ekonomisi şarttır. Günümüzde sanayi üretimlerinin değeri düşmekte ve dünya yazılıma yönelmektedir. Bugün sadece birkaç kişi tarafından yapılan uygulamalar ve hatta mobil oyunlar, Türkiye’nin köklü holdingleri olan Sabancı ve Koç’tan dahi onlarca kat fazla kar etmektedir.

Ülkenin çağa ayak uydurması ve katma değer üreten bir ürün ortaya çıkarabilmesi için yetişmiş nesillere ihtiyaç bulunmaktadır. Bu nesillere halen kavuşamıyor olmamızın sebebi ise güven vermeyen eğitim sistemidir. ‘Her şeyin başı eğitim‘ cümlesi klişe gibi dursa da, oldukça doğru bir tespittir. Sıkı bir eğitim reformu sonrasında Türkiye’de birkaç nesil sonra cari fazla verebilecek kadar güçlü bir ekonomiye sahip olabilir. Bunun dışında alınacak her aksiyon, yaranın üzerini bir bezle kapatmaktan ibaret olacaktır. Halbuki yaranın dikilmesi gerekmektedir.

Cari Açık ve Döviz İlişkisi

Bir ülkede dövize talep çok ise ülkenin kendi para birimi değer kaybedecektir. Özellikle enerjiye bağımlı ülkelerde bu durum ciddi tehlike oluşturmaktadır. Türkiye’nin cari açığının fazla olmasının en büyük sebeplerinden birisi de budur. Hızla değer kaybeden Türk lirası üzerine giderek artan enerji ihtiyacı, ekonomimize zor günler yaşatmaktadır.

Buradaki tek çıkış yolu ise kırılgan döviz kuruna rağmen, ülkeye yatırımcı girişinin devam etmesidir. Bu ise siyasi politikalar ve ülkedeki potansiyel müşteri pazarları ile detaylarına inilebilecek bir konudur.

Cari açık hakkında siz ne düşünüyorsunuz? Özellikle Türkiye’nin cari açığının nasıl kapatılabileceğini ve bu sorunun çözüm yollarını içeren fikirlerinizi yorum kutucuğu bölümünden bizlere iletebilirsiniz. Her bir yorumun cevap bulacağından emin olabilirsiniz.