Endoskopi Nedir? Nasıl ve Hangi Durumlarda Yapılır?

Teknolojinin tıp dünyasında uygulanması ile beraber, cerrahi işlemlerdeki sayı azalmış ve artık görüntülemeler, insan vücuduna kamera sokularak yapılabilir hale gelmiştir. Endoskopi de ucunda kamera ve ışık kaynağı bulunan bir cihazın, iç organları incelemesini sağlayan işleme verilen isimdir. Yapılacak olan işlemin ismi, incelenecek olan organa göre değişmektedir.

Örneğin kalın bağırsak üzerinde uygulanan işleme kolonoskopi denmektedir. Endoskopinin en büyük avantajı, hastanın vücuduna kesik atılmadan sorunların görünebilir olmasıdır. Bu alanda eğitim almış bir uzman veya genel cerrahi uzmanı tarafından uygulanabilir.

Endoskopi Nedir?

Tüm vücudun ve iç organların, endoskop isimli cihazı ile incelendiği yönteme denmektedir. Bu cihazın ucunda kamera ve bir ışık kaynağı bulunur. Çok ince olması sayesinde, vücuttaki açık bölümlerden girerek ilerleyebilir. Endoskopi öncesi, hastanın buna hazırlıklı olması ve doktorun öncesinde verdiği ilaçları kullanmış olması zorunludur.

Endoskopi sadece gözleme amacı ile değil, sorunlu bölgelerden örnek alabilme amacı ile de kullanılmaktadır. Bu sayede, şüphe duyulan bölgelerden örnek alınarak, işlem sonrasında bu örnekler laboratuvar ortamında incelenebilir.

Endoskopi sırasında kullanılacak olan cihazın türü ise organa veya incelenecek bölgeye göre değişebilmektedir.

Endoskopi Neden Yapılır?

Temel amacı ultrason veya tomografi gibi teknolojilerin tanı koyamadığı durumlarda, tanı koymaktır. Burada organ direkt olarak görüleceği için hekimler daha rahat tanı koyabilmektedir. Elbette bazı durumlarda sadece görüntü bir şey ifade etmez. Bu gibi durumlarda da endoskopi sırasında dokudan örnek almak gerekmektedir.

Eğer kişide;

• Kronik karın ağrısı
• Anemi
• Bulantı
• Kusma
• Yutma güçlüğü
• Kilo kaybı
• Mide ekşimesi
• Ağızdan kan gelmesi
• Karında şişlik
• Reflü
• Yemek borusunda varisler
• Dışkıda kan görülmesi
• Küçük tümörler
• Polipler
• Çölyak hastalığı şüphesi
• Kalp ile alakası olmayan göğüs ağrıları

gibi durumlar var ise ve nedeni bulunamıyorsa, endoskopi yapmak zorunlu olacaktır.

Kolonoskopi ise endoskopinin bir alt dalıdır ve kalın bağırsak için uygulanır. Nedeni bilinmeyen kilo kayıpları, dışkıda kan görülmesi, kesilmeyen ishal veya kabızlık ya da kalın bağırsak kanseri şüphesi gibi durumlar mevcut ise, doktorunuz kolonoskopi raporunu isteyecektir.

Endoskopi Ağrı Yapar Mı? Ne Kadar Sürer?

Endoskopi sırasında uyuşturucu, lokal anestezi veya genel anestezi gibi yöntemler uygulandığı için hastalar hiçbir ağrı hissetmez. Hafif bir sızı olabilir fakat bu durum hastayı rahatsız etmez. Hastanın uyutulup uyutulmayacağına ise hekim karar verecektir.

Endoskopi işlemleri ortalama olarak 20 dakika sürmektedir. Herhangi bir komplikasyon ve uyum sorunu olmadığı müddetçe 30 dakikayı geçmesi beklenmez.

Hastanın endoskopi öncesi kan sulandırıcı ilaçlarını kesmesi önemlidir. Hangi ilaçları bırakması gerektiğini, mutlaka doktoru ile görüşmeli ve tüm kullanılan ilaçları da doktora bildirmelidir.

Her endoskopi öncesinde yapılacak işlemler farklı olabilmektedir. Üst endoskopilerde 1 gün önceden yeme içmeye dikkat edilmesi gerekirken, kolonoskopi için çok daha öncesinden katı gıda kesilir ve lavman kullanımı başlar.

Endoskopi Nasıl Yapılır?

Zorlu bir işlem değildir ve endoskopi sonrasında çoğunlukla hastalar hemen taburcu olurlar. Muayene sırasında hasta sol yanına yatar. Uyuşturma yapılacağı için hasta ağrı veya acı hissetmez. Ağızdan yapılan işlemlerde, öğürme refleksi de bu uyuşturucu madde sayesinde gerçekleşmez.

Cihazın daha rahat hareket edebilmesi için, işlem yapılacak bölge hava verilerek şişirilebilir. İhtiyaç duyulması halinde, endoskopi içerisine bir tel geçirilerek, söz konusu dokudan örnek de alınabilmektedir. Cihazın hastanın içinden çıkarılması ile de işlem son bulmuş olur.

Endoskopi Sonuçları Ne Zaman Çıkar?

Eğer hastadan bir doku alınmamış ise sonuçlar hastaya hemen işlem sonrasında açıklanır. Eğer doku alınmışsa, laboratuvar sonuçları bekleneceği için birkaç gün sürebilir. Bu süreçte hasta evine gider ve sonuçlar için tekrar hastaneye gelir.

Endoskopi Riskli Midir?

Endoskopik işlemler güvenlidir ve çok nadir bazı komplikasyonlar görülebilmektedir. Gırtlak veya anüs içi bölgesi, çok nadir de olsa zarar görebilmektedir. Bu yan etkiler ve riskler, binde bir oranında görülmektedir.

Endoskopi süresi boyunca kalp ve solunum değerleri anlık olarak ekrandan takip edilir. Endoskopi işlemi sırasında eğer dokudan örnek alınmış ise işlem sonrasında kişi dışkısında kan görebilir. Bu durum geçidir ve genelde 1 gün sonra kendiliğinden kan akışı durur. Eğer 48 saat geçmesine rağmen halen dışkıda kan görülüyorsa, hekim ile iletişime geçilmelidir.

Çok nadir gelişen yan etkilerden bazıları ise kan basıncında düşme, kalp ritminin bozulması, solunum sorunları, akciğer ve bağırsak enfeksiyonları, polip veya doku alınan bölgede kanama, sindirim kanalında yaralanmalar, ağızdan kan gelmesi ve ateşli hastalık.

Bu komplikasyonların görülmesi durumunda hasta taburcu edilmez, eğer edilmiş ise en kısa zamanda tekrar hastaneye yatırılarak, kontrol altında tutulmalıdır. Bu komplikasyonlar ölümcül olabilir ve hastaneye gitme konusunda hasta tereddüt etmemelidir.

Endoskopi Sonrasında Nasıl Beslenilir?

İşlem sonrasında hastanın boğazında veya anüs bölgesinde ağrı ya da uyuşma hissi olabilir. Bu korkulacak bir durum değildir ve 24 saat içerisinde kendiliğinden geçer. Kameranın daha net görüntü alabilmesi ve tüpün rahat ilerleyebilmesi için inceleme yapılan bölüme hava verilmiştir. Bu hava da kişide işlem sonrasında şişkinlik yapabilir fakat bu da geçicidir.

Endoskopi sonrasında 2-3 saat bir şey yemekten kaçınılmalıdır. Daha sonra çok katı olmamak şartı ile besinler tüketilebilir. 1 hafta kadar süt içilmesi önerilmez. Aşağıdaki listeye, endoskopi yaptırdıktan sonra dikkat etmenizi öneriyoruz.

• Sindirimi zor, yağlı ve katı yiyeceklerden uzak durunuz.
• Hazır meyve sularını tüketmeyiniz.
• Kafein ve asit dolu içecekleri tüketmeyiniz. Çay içmeyiniz.
• Çok sıcak veya soğuk içeceklerden de uzak durunuz.
• Bol bol et suyundan yapılmış çorba tüketiniz. Katı gıda ile beslenemeyeceğiniz için bu çorbalar sizi zinde tutacaktır.
• Yeme miktarını yavaş yavaş artırın ki bağırsaklarınız tekrardan eski günlerine dönebilsin.
• Operasyon sonrasında ilk gün çok hafif beslenin.

Endoskopi Yaptıracaksanız Dikkat Etmeniz Gerekenler

Endoskopi sonrasında doktorunuz beslenme önerileri verecektir. Bu beslenme önerilerine harfiyen uymanızı öneriyoruz. Her hastanın öyküsünün farklı olabileceğini unutmayınız.

Eğer endoskopi öncesinde bir uyuşturucu yapılacak ise mutlaka hastaneye bir refakatçi ile gidiniz. Yanınızda refakatçinin olması, işlem sonrasında giyinmeniz ve tuvalete gitmeniz gibi basit konularda da çok faydanıza olacaktır. Ayrıca uyuşturma işlemi yapılmış ise, hastaneden tek başınıza ayrılmanız da çok tehlikeli olacaktır. Ayrıldıktan sonra evinizde de mutlaka yanınızda biri bulunmalı, herhangi bir komplikasyonda sizi en kısa zamanda hastaneye ulaştırabilmelidir.

Operasyon öncesi ve sonrasında yapmanız gerekenler konusunda doktorunuzdan detaylı bilgi alınız. Eksik bilgi ile endoskopi yaptıran kişiler, operasyonu tekrar yaptırmak zorunda  ve bu zorlu süreci tekrar yaşamak durumunda kalmaktalar. Örneğin ilaçlarını veya lavman işlemlerini yanlış yapan kişiler, tekrar kolonoskopi olmak zorunda kalabilirler.

Endoskopi sonrasında çalışmanız zor olacaktır, çalışan birisi iseniz doktorunuzdan birkaç günlük rapor almayı da ihmal etmeyiniz.

Günümüzde en sık uygulanan basit operasyonlar arasında olan endoskopi hakkında ön bilgiler vermeye çalıştık. Aklınıza takılan konuları veya soruları, aşağıdaki yorum kutucuğunu kullanarak bizlere iletebilirsiniz.