Hidrosefali Genetik Mi? Hastalığın Nedenleri

Hidrosefali, beyin omurilik sıvısının normal seviyesinin üzerinde birikmesi sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Kronik bir rahatsızlık olan hidrosefali, anne karnında dahi görülebilen bir nörolojik durumdur. Sıvı, kafatası içerisinde belirli bir hacim kaplar ve bu da beyin üzerinde baskıya neden olur. Bu baskı, beyin ve vücudun birçok alanında da sorunlara neden olacaktır.

Sıvı birikimi sonucunda kişide beyin hasarı gerçekleşebilir, bu hasar fiziksel ve zihinsel sorunlara da yol açacaktır. Çok ciddi komplikasyonları olabilir ve tedavi edilmesi zorunludur. Hidrosefali rahatsızlığı, kendiliğinden geçebilen bir hastalık değildir ve maalesef ilaç ile de günümüzde bir tedavisi bulunmamaktadır.

Hidrosefali’den kurtulmak için tek yol ise cerrahi operasyon seçeneğidir. Hastalık teşhis edildikten sonra, ameliyatın hemen yapılması gerekir. Tedavi edildikten sonra hasta, sağlıklı bir insana dönüşür fakat tedavi edilmemesi durumunda ise ölüm kaçınılmazdır. Ölüm olmasa dahi, hasta fiziksel ve zihinsel olarak sağlıklı bir insan olarak yaşayamayacaktır.

Hidrosefali Nedir?

Kelimenin kökenin Yunancaya dayanmaktadır ve içi su dolu kafa manasına gelmektedir. Her insanda beyin omurilik sıvısı olur fakat bu rahatsızlığı taşıyan kişilerde bu sıvı aşırı birikir ve belirli bir hacme ulaştığı için de beyin üzerinde baskı yapar.

Anne karnındaki çocukta da, 90 yaşındaki bir insanda da görülebilir. Elbette her kişide ve yaşta, hastalığın şiddeti ve tipi de farklı olabilmektedir. Hidrosefali hastalığında erken teşhis çok önemlidir ve hayat kurtarmaktadır. Erken tanı ile kişi hiçbir fiziksel ve zihinsel sorun yaşamadan hastalıktan kurtulma şansı bulabilecektir.

Modern tıp, bu hastalığa cerrahi operasyon ile çözüm bulmuş ve tamamen kurtulma şansı sunmuştur. En güzel yanı ise gelişen radyolojik teknolojiler sayesinde, anne karnındaki bir çocukta dahi hidrosefali hastalığı tespit edilebilmekte ve ona göre önlem alınabilmektedir.

Hidrosefali Neden Ortaya Çıkar?

Her sağlıklı insanın beyin ve omuriliği arasında sıvı transferi olur. Bu sıvı, beyindeki boşluklar içerisinde de dolaşır. Sıvının amacı ise beynin beslenmesi ve gerekli tüm hayati organik maddelerden beynin faydalanmasıdır.

Sıvı aynı zamanda koruma görevi de görmektedir. Dışarıdan gelen darbelerin beyni etkilememesi için şiddeti emer ve basıncın dengelenmesini sağlar. Sıvı sürekli üretilir ve yenilenir. Eğer omurilik sıvısının üretiminde normal olmayan bir artış gerçekleşirse, bu durum beyindeki boşlukların da doğal olarak genişlemesine ve zorlanmasına neden olacaktır. Sıvı miktarı arttıkça, zorlama direnci de yükselecek ve bir süre sonra omurilik sıvısı, beyin dokusuna da zarar verecektir.

Hidrosefali Doğuştan Olur Mu?

Doğuştan hidrosefali olmaktadır fakat tıp dünyası bunun neden gerçekleştiğine dair net bir cevap bulamamıştır. Tehlikeli bir durumdur ve bebeğin beyin kanaması geçirmesine neden olabilir. Bebeklerde hidrosefali görülmesinin sebepleri arasında genetik bozukluklar, X kromozomu mutasyonu ve spina bifida gibi bazı sağlık koşullarının etkili olduğu tahmin edilmektedir.

Yetişkinlerde Hidrosefali

Çocuklarda ve yetişkinlerde gelişen hidrosefali rahatsızlığının başlıca nedenleri arasında  beyin hastalıkları ve dışarıdan alınan darbeler bulunmaktadır.  Beyin içinde kanama, kan pıhtıları, tümör gibi durumlar hastalığa yol açabilmektedir. Ayrıca felç, kafa yaralanması ve menenjit hastalıkları da aynı şekilde etki edebilmektedir.

Bazı kişilerde ise sıvı üretimi yüksek olmasa da, sıvının beyinde dolaşacağı kanallar çok dar olabilir. Bu kişilerde aslında hidrosefali hastasıdır fakat bunu çok uzun yıllar anlayamayabilirler.

Yaşı ilerlemiş kişilerde ise hidrosefali bir enfeksiyon sonrasında veya beyin hastalıklarında ortaya çıkabilir. Yine şeker hastalığı, kalp hastalıkları ve yüksek kolesterol oranlarının da hastalığı tetiklediği düşünülmektedir.

Hidrosefali Belirtileri Nelerdir?

Hastalığın belirtileri, kişinin yaşına ve hastalığın tipine göre değişebilmektedir. Aşağıda doğuştan (konjenital) ve edinilen hidrosefali belirtilerini bulacaksınız.

Konjenital Hidrosefali Belirtileri

• Kusma
• Uyandıktan sonra dahi uyuklama
• Sinirlilik
• Beslenme zorluğu
• Gözlerin aşağı kayması
• Bıngıldak şişkinliği
• Saç derisinde damarların net görülebilmesi
• Başın normale göre büyük olması

Henüz doğmayan bebeklerde hidrosefali, ultrason taramasında doktorun da dikkati ile ortaya çıkabilir. Genel olarak ise doğum sonrasında teşhis edilmektedir. Doktorlar için en önemli belirti ise yeni doğan bebeğin başının normale göre büyük olmasıdır. Bebeklerin kafatasları tam oturmadığı için, içeride biriken sıvı yapacağı baskı ile başı büyütecektir. Hamilelik sürecindeki detaylı ultrasonun da, hidrosefali hastalığını teşhis etme ihtimali yüksektir.

Yetişkinlerde ve Çocuklarda Hidrosefali Belirtileri

• İdrar kaçırma
• Dışkı tutamama
• Bulanık görme
• Çift görme
• Kafa karışıklığı
• Uyku veya koma hali
• Sürekli hasta hissetmek
• Boyun ağrısı
• Baş ağrısı

Hidrosefali hastalığı olan kişiler, sabah kalktıklarında güçlü bir baş ağrısı ile uyanabilirler. Bunun sebebi ise yatay pozisyonda olunduğu için sıvının beyinde iyice birikmesidir. Baş ağrıları, hastalık ilerledikçe artacaktır. Kronik olarak baş ağrısı çeken ve özellikle baş ağrısını yatarken, oturur haldekine göre daha ağır yaşayan kişiler mutlaka en kısa zamanda doktora başvurmalıdır.

Yaşlılarda görülen hidrosefali hastalığının yaygın belirtileri ise baş ağrısı, idrar ve dışkı tutamama, hafıza sorunları ve yürürken denge kaybı nedeni ile düşme olarak bilinmektedir.

Hidrosefali Tanısı Nasıl Konur?

Günümüzde, hidrosefali hastalığı çok rahat bir şekilde tespit edilebilmektedir. MRG ve BT teknikleri ile beyin boşluklarındaki genişlemeler ve olası doku hasarları tespit edilebilmektedir.

Doğmamış bebekler için ise detaylı ve normal ultrasonlar ile bebeğin beyin gelişimi ve beyin boşluklarındaki değişimler saptanabilmektedir. Doğum sonrasında yapılacak detaylı MRG incelemesi ile hastalık teyit edilmelidir.

Hidrosefali Tedavisi Nasıl Yapılır? İlaçla Tedavisi Var Mıdır?

Hidrosefali, ilaç ile tedavi edilemeyen nadir hastalıklardan bir tanesidir. Tek tedavi yöntemi, cerrahi yöntem ile sıvının alınması veya bağırsaklara aktarılmasıdır.

Hidrosefali, şant ameliyatı ile tedavi edilmektedir. Operasyonda şant adı verilen bir boşaltım sistemi beyne yerleştirilir ve bu esnek tüp ile beyin sıvısı, istenilen ortama aktarılır. Genel olarak bu şantın bir ucu beyin yollarına, diğeri ise omurilik sıvısının kolay emilebildiği karın veya kalp boşluklarına yerleştirilir.

Ameliyat yapılacak hasta, operasyon öncesinde genel anestezi ile uyuşturulur. Hidrosefali hastaları bazen kalıcı olarak bu hastalıktan kurtulsalar da, genel olarak bu şant sistemine ömürlerinin sonuna kadar ihtiyaç duyarlar. Düzenli takip, sağlıklı bir yaşam için çok önemlidir.

Eğer henüz doğmamış bebekte hastalık tespit edilmiş ise yapılması gereken şey, bebeği mümkün olan en kısa ve uygun zamanda dünyaya getirmektir. Dünyaya gelir gelmez de ameliyatın yapılması gerekir. Bebeklerde de şant sistemi kullanılır.

Hidrosefali Ameliyatı Riskli Midir? Şant Ameliyatı Riskleri

Şant, başarı oranı %100 olmasa da çok pozitif neticeleri olan bir ameliyattır. Ameliyat sonrası kontroller çok önemlidir. Ameliyat başarılı geçmiş olsa da, sonrasında çeşitli komplikasyonlar ortaya çıkabilmektedir. Olası bir komplikasyonda, doktor tüm şant sistemini değiştirmek isteyebilir.

Özellikle çocuklarda yapılan şant ameliyatları, genelde 2 yıl sonra tekrar yenilenir. Bunun en yaygın nedeni ise sistemin arıza yapması veya enfeksiyon kapmasıdır.

Şant arızasının ilk nedeni tıkanmadır. Tıkanma oluştuğu için beyindeki omurilik sıvısı tekrar birikir ve hidrosefali hastalığına geri dönüş gerçekleşir. Tıkanmanın ana nedeni yine vücutta üretilen kan hücreleri veya bakterilerdir. Çok nadiren de çocukların büyümesi nedeni ile şant malzemesi kırılabilir.

Enfeksiyon kapmasının nedeni ise bakterilerdir. Enfeksiyon genelde ameliyattan sonraki birkaç ay içerisinde ortaya çıkar. Belirtileri ise ateş ve boyun kaslarında ağrı olarak ortaya çıkmaktadır. Her iki durumda da cerrahı durumdan haberdar etmeniz çok önemlidir. Beyinde olması nedeni ile şant enfeksiyonları çok ciddidir ve hemen müdahale edilmesi şarttır.

Nadir görülse de bazı durumlarda şant gereğinden iyi çalışır ve çok fazla omurilik sıvısı boşaltır. Bu da yoğun baş ağrısına, beyin dokusunda kanamalara ve beyin kan damarlarının yırtılmasına neden olacaktır. Aynı şekilde şant çalışsa da, sıvıyı çok yavaş boşaltıyor da olabilir. Bu durumda da hidrosefali tekrarlayacaktır.

Hidrosefali Hastaları Ne Kadar Yaşarlar? Hastalık Ölümcül Müdür?

Hidrosefali hastalığı, tedavi edilmediği takdirde ölümcüldür. Tedavi edilmesi durumunda ise uzun ve sorunsuz bir yaşam sürebilirler. Hastalık kendiliğinden asla geçmez ve tedavi edilmesi zorunludur. Tedavi için beklenmesi dahi çok tehlikelidir, beyin hasarı gerçekleşmeden derhal tedavi edilmelidir.

Hidrosefali Hastalarına Öneriler

• Hastalık konusunda bilgili olmak çok önemlidir. Belirtilerini iyi bilmek, hastalık tekrarladığında tekrar doktora başvurmak çok önemlidir.
• Ameliyat öncesi kanı sulandıran ilaçlardan uzak durmalı, doktorunuz ile kullandığınız tüm ilaçları paylaşmalısınız.
• Doktorunuzun da önerisi ile ameliyat öncesinde enfeksiyon riskini azaltmak için antibiyotik kullanabilirsiniz.
• Şanta dışarıdan müdahale yapmayın, tüm muayeneler doktor tarafından yapılmalıdır.
• Bebeğinize şant takılmış ise, onu şantın olmadığı tarafa yatırın.
• Şantın yenilenme süreci herkeste farklılık gösterebilir. Ömür boyu kullanılması da mümkündür, rahatsızlık vermediği sürece kullanılmalıdır.
• Hidrosefali hastaları, uzun ve sağlıklı bir ömür yaşayabilir fakat bunun anahtarı sık aralıklar ile muayene olarak, her şeyin yolunda gittiğinden emin olmaktır.

Bilgilerinize olarak tüm hidrosefali hastalarına acil şifalar, mutlu hayatlar diliyoruz. Bu hastalığa dair öykünüzü bizler ile paylaşırsanız, içeriğin altında yorumlarınızı paylaşmaktan büyük mutluluk duyarız.

1 Yorum

Özlem muslu

29 Aralık 2019 03:43

Cevapla

Ben tip 2hidrosefali geçirmiş 2 ve 11 yaşlarında şant operasyonları geçirmiş,şu anda 41 yaşında,biri 21 öbürü 5 yaşında iki sağlıklı evladı olan bir anneyim benim gibi hasta bebeği olan anne babalara şunları söylemek istiyorum asla umudunuzu yitirmeyin doğru tedavi ve kişiyi anlayan bir eşle çocuğunuzun çok uzun bir hayat yaşaması hayal değil ben canlı örneğiyim yalnız operasyonlardan sonra deniz ve güneşten uzak olmayacak

Bir cevap yazın Cevabı iptal et

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Yorum

İsim *

E-posta *

İnternet sitesi