Hiperglisemi Neden Olur? Belirtileri ve Tedavisi

Hiperglisemi, kan şekerinin yükselmesi ile ortaya çıkar. Şeker hastalığı, bazı endokrin bozukluklar ve kortizon gibi ilaçların kullanımına bağlı olarak gelişebilir. Belirtileri arasında kişinin çok sık idrara çıkması, gece idrarları, sürekli su içme isteği, çabuk yorulma ve halsizlik yaygın olarak görülmektedir.

Hiperglisemi olan kişilerin yaraları geç iyileşir ve çok sık enfeksiyon geçirirler. Hiperglisemi tespit edildiğinde, kişinin de yaşamında bazı değişiklikleri yapması gerekecektir. Bu değişiklikler daha çok sağlıklı yaşamaya yöneliktir. Özellikle kilolu kişiler, fazla kilolarından kurtulmalı ve tüm hastalar, düzenli olarak egzersiz yapmalıdır. Sağlıklı bir beslenme düzeni ve diyet programı ile tedavi süreci desteklenebilir.

Eğer sadece yaşam değişiklikleri ile kan şekeri düşürülemiyor ise ilaç tedavisine başlanmalıdır.

Hiperglisemi Nedir?

Kan şekerinin yani kandaki glikoz değerinin yükselmesi ile ortaya çıkar. Kan şekerinin, kanda belirli bir aralıkta olması önemlidir. Azalmamalı ve yemek sonrasında da aşırı artmamalıdır. Kandaki şeker dengesinin bu aralıkta olması için insülin başta olmak üzere birçok hormon görev almaktadır. Kandaki açlık şeker oranı 100 mg/dl ve tokluk şeker oranı 140 mg/dl sınırlarında olmalıdır. Bu değerlerin üzerinde olması, hiperglisemiyi işaret edecektir.

Hiperglisemi Kimlerde Görülür?

• Enfeksiyon sorunu yaşayanlar.
• Şeker hastaları.
• İnsülin dozunu atlayanlar veya yeterli miktarda kullanmayanlar.
• Kortizon ilaçları kullananlar.
• Pankreas kanseri hastaları.
• Vücudunda gereğinden fazla demir biriken kişiler.
• Akromegali hastaları.
• Hipertiroidi hastaları.
• Böbrek üstünde tümör görülen kişiler.

Hiperglisemi Neden Olur?

• Şeker hastalarının, insülin dozunu yanlış alıyor olması. Az almaları ve atlamaları.
• Kan şekerini düşüren ilaçların, düzenli olarak kullanılmıyor olması.
• Kortizon ilaçlarının kullanılması.
• Doymuş yağlar ağırlıklı beslenme programı.
• Lifsiz beslenmek.
• Yüksek kalorili ve şekerli besinler ile beslenmek.
• Büyüme hormonlarının fazla salgılanmasına neden olan hastalıklar.
• İnsülin hormonunun vücutta kullanılamıyor olması.
• Obezite.
• Genetik faktörler, ailede şeker hastasının olması.
• Yüksek tansiyon.
• Hareketsiz yaşam.
• Organ nakli sonrası.
• Kolesterol yüksekliği

Hiperglisemi ve Şeker Hastalığı İlişkisi

Kan şekeri yüksek olan her kişi, şeker hastası olarak görülmez. Fakat her şeker hastası aynı zamanda bir Hiperglisemi hastasıdır diyebiliriz. Diyabet tanısının konulabilmesi için kan şekeri seviyesinin 126 mg/dl üzerinde olması gerekir.

Yüksek kan şekeri seviyesi, tüm diyabet hastaları için çok tehlikelidir. Tedavi edilmemesi durumunda, ölüme dahi neden olabilir. Uzun süren kan şekeri seviyesi yüksekliği öncelikli olarak böbrekleri, gözleri, sinir sistemini ve kalbi etkileyecektir.

Hiperglisemi Koması Nedir?

Kan şekeri seviyesinin çok yüksek olması, kişide bilinç kaybına neden olur ve buna Hiperglisemi koması denmektedir. Şeker hastalarında sık görülür.

Hiperozmolar hiperglisemik durumunda ise şeker seviyesi 600 mg/dL üzerine çıkmaktadır. Bu durum felç ve kalp krizine dahi neden olabilir. Kan şekeri çok yükselen kişi, mutlaka acil servise başvurmalı ve bu süreçte bol su tüketmelidir.

Hiperglisemi Nelere Sebep Olabilir?

• Böbrek yetmezliği.
• Felç
• Kalp krizi.
• Hiperglisemi koması.
• Sinir hasarları.
• Görme sorunları.
• Geç iyileşen yaralar.
• Enfeksiyon.
• Cinsel sorunlar.
• Riskli gebelikler.

Hiperglisemi Belirtileri Nelerdir?

• Gece idrara çıkma.
• Sık idrara çıkma.
• Çok susama.
• Çok sık su içme isteği.
• Ağız kuruluğu.
• Yorgunluk.
• Kuru cilt.
• Nedensiz kilo kaybı.
• Bulanık görüş.
• Enfeksiyon görülmesi.
• Yaraların geç iyileşmesi.

Hiperglisemi, kişide uzun süredir bulunuyor fakat ciddi bir belirti vermiyor olabilir. Belirtileri hissediyorsanız, mutlaka bir kan testi yaptırınız. İlk belirtiler genelde bilinç kaybı olarak görülür.

Hiperglisemi İçin Hangi Testler Yaptırılır?

Hiperglisemi tanısı çok kolay konmaktadır. Parmaktan veya damardan alınan kandan şeker miktarı ölçülür. Testlerde, Hiperglisemi durumunun kısa süreli mi yoksa uzun süreli mi olduğu da hemoglobin hormonundan anlaşılmaktadır.

Kan Şekeri Yükselirse, Nasıl Müdahale Edilir?

Hiperglisemi durumunda acil müdahale gerekebilir. Bu durumlara maruz kalmamak adına, şeker hastalığı olan kişiler sürekli şeker seviyelerini takip etmelidir.

Mutlaka acil servise başvurmalı, gidecek durumda değilse ambülans çağırmalıdır. Bilinç yerinde ise hastaya bol su içirilmelidir.

Ağızdan şeker alınmamalı, sıvı kaybı için meyve suyu gibi içecekler tüketilmemeli ve hastanın bilinci ayakta değilse, hiçbir şey yedirilmemeli ve içirilmemelidir.

Hiperglisemi Tedavisi Nasıl Yapılır?

Erken dönemlerde fark edilmesi durumunda, buna neden olan hastalıklar tespit edilmeli ve tedavi sürecine girilmelidir.

Hasta bir an önce kilo vermeli ve ideal kilosuna kavuşmalıdır. Düzenli spor, yürüyüş ve diyet yapmalıdır. Doktorun uygun gördüğü ilaçları ve insülin dozunu aksatmamalıdır.

Şeker hastalığı söz konusu ise ilaçlar tedavi için kullanılacaktır. Tek bir ilaç da kullanılabilir, birden fazla ilaç da doktor tarafından reçete edilebilir.

İnsülin Tedavisi Ne Zaman Başlar?

Eğer kişinin ağızdan aldığı ilaçlar kan şekerini düşürmüyor ve buna rağmen kan şekeri çok yüksek seviyelerde geziyorsa. HBA1C hormonu kan testinde yüksek çıkıyorsa ve kişi koma gibi acil müdahale gerektiren durumlar ile karşı karşıya kalıyorsa, insülin tedavisine geçilir.

Aynı şekilde kişide böbrek ve karaciğer yetmezliği ortaya çıkmış ise yine insülin tedavisine geçilmelidir.

İnsülin, enjeksiyon yolu ile direkt damara aktarılır. Her insülin aynı değildir hastaya göre verilir. Doğru kullanıldığı zaman herhangi bir yan etkisi yoktur.

Hiperglisemi rahatsızlığının bir diğer tedavisi de pankreas naklidir. Günümüzde maliyeti oldukça yüksek olsa da bu alanda çalışmalar devam etmekte ve önümüzdeki yıllar için umut vadetmektedir.

Hiperglisemi için Bitkisel Öneriler

Bu bitkiler, mutlaka doktor kontrolünde kullanılmalıdır. Yeşil çay ve tarçının, kan şekeri seviyesini düşürdüğü bilinmektedir.

Bu halk arasında dolaşan bir bilgidir fakat çok kez tecrübe edilmiştir. Elbette bilimsel bir dayanağı yoktur ve mutlaka kullanılmadan önce doktora danışmakta fayda vardır.

Kan Şekeri Düşüklüğü Nedir?

Kan şekeri düşüklüğü, diyabetli hastaların kan şekerinin 70 mg/dl altına, diyabetli olmayanların da 50 mg/dl altına düşmesidir. Çok kısa sürede ortaya çıkar ve acil tedavi gerektirir. Bu seviyelerin altı, kişi için sorun yaşatır.

En çok insülin kullanan hastalarda görülür. Aynı şekilde karaciğer ve böbrek yetmezliği olan kişilerde de görülmektedir. Belirtileri ise çarpıntı, terleme, açlık hissi ve sinirlilik olarak bilinmektedir. Acil şekilde tedavi edilmezse koma ve ölüme kadar götürebilir.

Bebeklerde Hiperglisemi

Yenidoğan bebeklerde de Hiperglisemi durumu sık görülür. Özellikle zamanından erken doğan bebeklerde görülmektedir. Dışarıdan verilen şekerler de bu duruma etki etmektedir.

Annenin genetik hastalıkları veya kullandığı ilaçlar da Hiperglisemi durumunu ortaya çıkarabilir. Yenidoğan bebeklerde kan şekerinin 150 mg/dl sınırına kadar olması, kabul edilmektedir. Bunun üzeri, kan şekeri yüksekliğini işaret etmektedir.

Hiperglisemi’den Korunmak İçin 5 Altın Kural

• Düzenli spor yapın.
• Şeker hastası iseniz doktorunuzun talimatlarına harfiyen uyun.
• Asla kaçamak yapmayın.
• Kontrollü bir diyet uygulayın.
• Kilolarınızdan kurtulun, elbette sadece fazla olan kilolarınızdan.

Hiperglisemi Hastaları Nasıl Beslenmeli?

Kan şekeri seviyesinin yükselmesine bağlı bazı sorunları önlemek adına, beslenme düzenini iyi hazırlamak çok önemlidir. Rastgele beslenmeyi bırakmalı, gerekirse aylık beslenme programları oluşturmalısınız.

Tüketilmesi yararlı besinler ile doldurduğunuz programınızdan, sağlığınız için zararlı besinleri uzak tutmalısınız. Yazımızın devamında kan şekerini yükselten ve düşüren besinleri göreceksiniz. Ayrıca hiperglisemi hastalarının ne yiyebileceğini ve neyi yememesi gerektiğini de öğreneceksiniz.

Hiperglisemi hastaları, sağlıklı beslenmek zorundadır. Öbür türlü ölümle bitecek zorlu bir hayat onları beklemektedir. Sağlıklı beslenmek sadece hiperglisemi rahatsızlığının olumsuz etkilerini yok etmez aynı zamanda sizi çok daha güçlü ve mutlu bir insan yapar. Öyle ki bir süre sonra diyabet sorunu olmayan kişilerden dahi, daha sağlıklı bir insan haline gelebilirsiniz.

Hiperglisemi hastaları, ara öğünler için de mutlaka hazırlıklı olmalıdır.

Hiperglisemi Olanlar Ne Yiyebilir?

• Haftada en az 3 gün beyaz et.
• Haftada en az 2 gün kırmızı et.
• Kuru baklagiller.
• Lif zengini besinler.
• Zengin karbonhidratlar.
• Süt ve süt ürünleri.
• Bol bol su, günde en az 2 litre su.

Hiperglisemi Hastaları Ne Yememeli?

Şeker, bal, pekmez ve reçel gibi kalitesiz karbonhidratlar.

Muz, karpuz, havuz, patates, incir ve üzüm gibi glisemik indeksi yüksek besinler. Çok az miktarda, yemekte patates bulunuyorsa bunu yiyebilirsiniz fakat koca bir patatesi haşlayıp veya kızartıp yiyemezsiniz. Şeker hastaları, meyvelere de oldukça mesafeli olmalıdır, özellikle belirttiğimiz meyvelere.

Hazır meyve suları, kolalar veya herhangi bir içecek.

Yağ oranı yüksek olan hamur işleri, tatlılar ve bisküvi gibi besinler.

Yağda kızartılmış herhangi bir şeyden uzak durmalısınız.

Tavuğun derisi, balığın gerisi ve yüksek yağa sahip herhangi bir şeyden uzak durmalısınız. Evet maalesef kokoreçten de.

Tam yağlı süt ve süt ürünlerinden uzak durmalısınız. Yarım yağlı veya tamamen yağsız olanları tercih ediniz.

Tüm şarküteri ürünleri.

Mayonez, sos, helva ve krema gibi yağlı ürünler.

Kuyruk yağı, tere yağı, hayvan iç yağı ve margarin, özetle tüm katı yağlar.

Örnek Hiperglisemi Diyet Programı

Aşağıdaki program sadece bir örnektir. Mutlaka uzman bir diyetisyen ile görüşerek, kendinize özel bir program yazdırmalı veya kendiniz, zaman ayırarak güzel bir beslenme düzeni oluşturmalısınız. Oluşturduğunuz bu beslenme düzenini, doktora göstererek onay almayı da unutmayınız.

Örnek sabah kahvaltısı

1 adet haşlanmış yumurta.

1 dilim tam tahıllı ekmek.

1 dilim az yağlı peynir. 2-3 adet zeytin.

Yulaf ezmesi.

1 bardak süt.

Salatalık ve domates.

Örnek öğle yemeği

200 gram ızgara balık ya da tavuk ve sebzeler ile yapılmış bir salata.

Fırında 1 adet patates.

Örnek akşam yemeği

Çorba

Bulgur pilavı.

Baklagillerden yapılmış bir yemek veya buğulanmış sebze yemeği.

Ara öğünlerde ise süt, yoğurt, tam tahıllı besinler, avokado, muz ve fındık, badem, ceviz gibi kuru yemişleri tüketebilirsiniz.

Hiperglisemi Hastalarına Öneriler

• Şeker hastalığı ortaya çıkmış ise insülin hakkında uygulamalı eğitim alınız.
• Hiperglisemi uzun vadeli bir hastalıktır ve rutin doktor kontrolü gerektirir, randevularınızı kesinlikle aksatmayın.
• Hastalık hakkında ve ortaya çıkarabileceği sorunlar hakkında bilgilendirme alın.
• Doktorunuzun önerilerine uyun, aksi takdirde daha tehlikeli olan diyabet hastalığı sizi bekliyor olacak.
• Böbrek kontrollerinizi yaptırın.
• Doktorun verdiği egzersiz programına uyun.
• Kişisel temizliğinize özen gösterin, özellikle cinsel bölgenin temizliğine daha da özen gösterin, bu sayede olası enfeksiyonlardan kurtulmuş olabilirsiniz.
• Grip ve zatürre aşılarınızı yaptırın.
• Sigarayı ve alkolü tamamen bırakın.
• Ağız sağlığınız çok önemli. Dişlerinizi günde en az 2 kere fırçalayın, diş ipi kullanın ve en geç 6 ayda bir diş hekiminize giderek, ağız kontrollerini ve bakımlarını yaptırmayı ihmal etmeyin.

Hiperglisemi hakkında sormak istediklerini veya bu rahatsızlık adına yaşadıklarınızı aşağıdan bizlere iletebilirsiniz.