Hipotermi Nedir? Ne Kadar Sürer?

Hipotermi, vücudun çok hızlı ısı kaybetmesi halinde oluşmaktadır. Her sağlıklı insan vücudu, sürekli olarak ısı üretir ve bu sayede vücudu olması gereken sıcaklıkta tutar. Eğer vücut bu sıcaklıktan çok daha hızlı bir şekilde ısı kaybediyorsa, buna acil şekilde müdahale edilmesi gerekecektir.

Normal insan vücudu sıcaklığının 37 derece olması gerekir. Vücut sıcaklığı 35 derecenin altına düşerse, hipotermi durumu ortaya çıkar. Bu duruma genelde soğuk havaya uzun süre maruz kalma neden olur. Aynı şekilde soğuk suya girip, burada uzun süre kalma durumunda da oluşabilmektedir.

Vücut aşırı derecede soğursa, organların büyük bölümü işlevlerini doğru yerine getiremez. Acil şekilde müdahale edilmez ise özellikle kalp ve akciğerler, iflas edecek ve kişiyi ölüme götürecektir. Hipotermi durumunda doğru tedavi süreci, vücudu ideal sıcaklığına geri döndürmek üzerine kurulmalıdır.

Hipotermi Nedir?

Vücut sıcaklığının normalin altına düşmesine denmektedir, burada alt sınır olarak 35 derece kabul edilmektedir. Soğuk hava veya soğuk suya ek olarak bazı ciddi enfeksiyonlar veya metabolik bozukluklar da hipotermiye neden olabilir. Ölümcül bir sorundur ve en kısa sürede müdahale edilmesi gerekir.

Isı kaybı genelde vücudun korumasız yerlerinde ortaya çıkar. Vücut eğer soğuk bir yüzeye temas ediyorsa, çok daha hızlı sıvı kaybeder. Bu yüzey su veya bir zemin de olabilir. Rüzgar da aynı şekilde vücut ısısının çok hızlı düşmesine neden olabilecek bir dış etkendir.

Hipotermi, kendi arasında 3’e ayrılmaktadır.

Vücut ısısı eğer 32 ile 35 derece arasında ise buna hafif hipotermi denmektedir. Burada tansiyon yükselir, kalp daha hızlı atar ve nefes alışverişi hızlanır. Damarlarda ise büzüşme görülecektir.

Vücut ısısı eğer 28 ile 32 derece arasında ise buna ılımlı hipotermi denmektedir. Vücut artık yavaş yavaş çökmeye başlamıştır. Hipotermi belirtilerinde şiddetlenme görülür.

28 derecenin altına düşen vücut ısısı ise beraberinde şiddetli hipotermi türünü getirir. Burada artık ölüm çok yakındır, tedavi edilse dahi kalıcı hasarlar bırakabilir.

Hipotermi Neden Olur?

• Soğuk suya düşmek.
• Soğuk havaya veya rüzgara maruz kalmak.
• Havaya uygun giyinmemiş olmak.
• Soğuk bir yüzey ile uzun süre temasta kalmak.
• Islak kıyafetler ile soğuk havada uzun süre kalmak.
• Alkol kullanımı.
• Yetersiz beslenme.
• Aşırı yorgunluk.
• Uyuşturucu madde kullanımı.
• Kimyasallara maruz kalmak.
• Ciddi bir enfeksiyon geçirmek.
• Hormon sisteminde görülen bozukluklar.
• Bazı metabolik bozukluklar.

Hipotermi Riskini Artıran Faktörler

Yorgun olan kişiler, soğuğa daha zor dayanırlar ve hızla ısı kaybederler.

Yaş da, hipotermi için önemli bir risk faktörüdür. Özellikle bebekler, vücut ısılarını yetişkinler kadar uzun süre koruyamazlar. Bebekler sadece klimalı ortamda bile hipotermi geçirebilir.

Zihinsel bazı hastalıkların da hipotermi riskini artırdığı bilinmektedir. Özellikle akli becerileri düşük olan kişiler, havaya uygun giyinemez.

Alkol kullanan kişiler, vücutlarının ısındığını hissedebilir fakat sürekli alkol kullanımı ısı kaybına neden olacaktır. Ayrıca sarhoş kişiler, farkında olmadan soğuk havaya uygun giysiler olmadan çıkıp, hipotermi geçirebilirler.

Tıpkı alkol gibi uyuşturucu maddeler de hipotermi riskini artırmaktadır. Bu maddeler, alkolde olduğu gibi damarları genişletir ve ısı kaybına neden olur.

Şeker hastalığı, su kaybına neden olan tüm hastalıklar, parkinson ve hipotiroidi gibi rahatsızlıklar da, hipotermi riskini artırmaktadır.

His kaybına neden olan yanıklar veya felç gibi hastalıklar da hipotermiye neden olabilir. Bu durumda kişi vücudunun üşüdüğünü fark edemez.

Nadir de olsa bazı ilaçlar, vücudun ısısını koruma kabiliyetini engelleyebilir. Böyle bir durumda, ilacı reçete eden doktor acil şekilde bilgilendirilmelidir.

Hipotermi Belirtileri Nelerdir?

• Solunumda yavaşlama.
• Konuşmada yavaşlama.
• Titreme hali.
• Hafıza kaybı.
• Kafa karışıklıkları.
• Nabzın düşmesi.
• Koordinasyon sorunları.
• Sakarlık.
• Aşırı halsizlik.
• Bilinç kaybı.

Hipotermi yavaş ilerler ve kişi çoğu zaman sorunun farkında olmaz. Kafa karışıklığı yaşar ve tedavi sürecini ilerletmek yerine, sorunu daha da büyütecek hamleler yapabilir. Örneğin soğuk havada hipotermi aşamasına geçen kişi, üzerindekileri de çıkarabilir.

Acil tedavi şarttır yoksa beraberinde ölümü getirebilir.

Hipotermi Tanısı Nasıl Konur?

Hipotermi tanısı genelde kolay konulur zira kişinin bulunduğu ortam ve belirtiler, bunu rahatlıkla söyler. Örneğin bir kişi denize düşmüşse ve çıktığında hipotermi belirtileri gösteriyorsa, bu sorunu anlamak için hekim dahi olmak gerekmez.

Hipotermi geçiren kişilerin vücudu soğuk olur, derisi soluklaşır ve çevreye karşı duyarsız hale gelirler. Hareketleri yavaşlar ve konuşmakta zorluk çeker. İlk müdahale olarak kişinin ısıtılması önemlidir.

Bunun yanında tanı koymak için vücut ısısı ölçülür ve bir takım kan testleri talep edilebilir.

Hipotermi Acil Müdahale Nasıl Yapılır?

Hafif hipotermi sorunlarında, acil müdahale işe yarayabilir. Şiddetli hipotermi durumlarında ise tıbbi müdahale gerekli olacaktır. Eğer bir hipotermi vakıası ile karşılaşırsanız, aşağıdaki maddeleri uygulayın.

Öncelikle hemen 112 acil servisini arayın ve adresinizi açık bir şekilde belirtin.

Hastanın nefes alımını ve kalp atışını kontrol edin. Kalp durmuş ise veya nefes alımı yok ise kalp masajı yapın ve solunum yollarını açmaya çalışın. Bunun için ilk yardım eğitimi almış olmanız gerekecektir.

Hastayı acil bir şekilde kurulayın ve sıcak bir ortama taşıyın.

Üzerinde ıslak giysiler varsa bunları çıkarın ve hastayı kurulayın. Islak elbiseler ortam sıcak dahi olsa hastanın hızla ısı kaybetmesine neden olurlar.

Hastayı kuru elbiseler veya mümkünse battaniyeler ile sarmalayın.

Bilinci açıksa, çay gibi sıcak içecekler içirin. Bilinci açık değilse içirmeyin zira bu sefer de boğazını yakabilirsiniz. Şekerli yiyecekler vererek enerji almasını sağlayın. Alkol vücudu ısıtmaz, tam aksine ısı kaybına neden olur. Üşüyen kişiye kesinlikle alkol vermeyin.

İlk müdahale sonrasında 112’yi bekleyin ve hastanın bir sağlık kuruluşuna ulaşmasını sağlayın.

Hastayı asla sıcak bir suyun altına sokmayın. Bacaklarına masaj yapmayın veya hastanın çevresine ufo gibi cihazları koymayın.

Hipotermi Tedavisi Nasıl Yapılır?

Hipotermi hastaları hastaneye geldiklerinde ilk olarak hasta ısıtılır ve glikoz takviyesi verilir. Alkol kullanımı söz konusu olmuş ise tiamin başlanır.

Sıvı takviyesi yapılır.

Doktor onay verirse, steroid takviyesi yapılabilir fakat bu genelde ilk aşamada söz konusu olmaz.

Hipotermi soğuk nedeni ile ortaya çıkmıyorsa, altta yatan nedeni bulmak için bir dizi test yapılır.

Hipotermi Öldürür Mü?

Hipotermi vakıaları en çok soğuk mevsimlerde görülmektedir. Geç fark edilmesi ve müdahalenin geç olması durumunda, ölüm kaçınılmazdır. Türkiye’de kış mevsiminde her sene maalesef hipotermi nedeni ile can kayıpları görülmektedir.

Hipotermi genelde alkol kullanan kişilerde, bebeklerde ve kışın soğuk günlerinde kalacak evleri olmayan veya uygun sıcaklığı sağlayamayan yoksul kişilerde görülmektedir. Nadir de olsa dağ sporcularında ve kamp yapan kişilerde de hipotermi nedeni ile ölüme rastlanmaktadır.

Bebeklerde Hipotermi

Bebekler, vücut ısılarını yetişkinler kadar iyi ve uzun süre koruyamazlar. Onlarda hipotermi olduğunu anlamak da çok zordur fakat bazı belirtiler söz konusudur. Cildi soğur, normalden çok daha sessizdirler, uyuşuk dururlar ve beslenmeyi kabul etmezler.

Bebeklere ek olarak çocuklarda da hipotermi, yetişkinlere göre daha kolay ortaya çıkabilir.

Çocuklar, soğuk havalarda sıkı giydirilmelidir. Hipotermi belirtileri görülürse, hemen müdahale edilmelidir. Titreme, çocuklarda hipotermi hastalığının ilk belirtisidir. Soğuk havalarda dışarıda çok vakit geçirmesine izin vermeyin. Uyudukları odanın da en az 21 derece olmasına dikkat edin.

Hipotermiye Yakalanmamak İçin Tavsiyeler

• Vücut ısınızı soğuk havalarda korumak için iyi giyinin. Hava çok soğuksa baş, boyun ve gerekirse yüz bölgenizi bile kapatın. Eldiven kullanmayı alışkanlık haline getirin.
• Soğuk havalarda yoğun fiziksel hareketlerden kaçının ve terlemeyin. Tıpkı yaz günlerindeki gibi bol su tüketin.
• Katmanlı giyinerek soğuktan korunun. Özellikle yağışlı havalarda su geçirmez ürünleri kullanın. İç kısımda ise yün içlikler kullanın.
• Islak olmak, vücut ısısını 20 kat daha hızlı düşürür. Kuru kalmaya önem verin. Ayakkabılarınız mutlaka su geçirmez olmalıdır.
• Kışın araç ile uzun mesafelere gitmeyin, gidecekseniz de her türlü kötü ihtimale karşı donanımlı gidin. Yakınlarınızı bu seyahatten haberdar edin.
• Kışın seyahat ederken cep telefonunuzun yedek şarjlarını da yanınızda götürün. Arabayla dağın tepesi gibi uzak bir yerde mahsur kalırsanız, en uzun süre dayanmak için aracınızı 15 dakikada bir ısıtın ve pencerenin 1 tanesini çok az açık tutun. Motoru kapatınca, pencereyi de kapatın.
• Soğuk havalarda alkol kullanmayın.