Japonya Raylı Sistemi Hakkında Şaşırtacak Bilgiler

Japonya, dünyanın en efektif kullanılan ve yine en çok sayıda yolcuyu taşıyabilen bir raylı sistem ağına sahip. Japonlar, birçok konuda olduğu gibi raylı sistemler konusunda da çok hassaslar. Her şeyin kusursuz ve adeta bir saat gibi işlemesi için çok fazla sayıda personel görev yapıyor. Her şeyin kusursuz işlemesi, Japonlar için adeta bir namus meselesi. Treni 1 dakika geç kaldırdım diye harakiri yapan bir makinist görebilirsiniz.

Peki Japonlar bu kusursuz sistemi yönetmeyi nasıl başarıyorlar? Gelin hep beraber Japonya raylı sistemleri hakkında sizi şaşırtacağına emin olduğum bir kaç bilgiye göz atalım.

İntihar Edenlerin Ailesinden Para Alınıyor

Japonya’da her sene on binlerce insan intihar ediyor. Bunların önemli bir kısmı da kendini metro veya trenlerin önüne atıyor. Bu ölüm, doğal olarak tren saatlerin aksamasına ve insanların diğer istasyonlarda fazladan beklemesine sebep oluyor. Metro veya tren ağını işleten firma ise bu durumdan ötürü maddi zarara uğruyor ve zararı hesaplayarak, bu zararın kendini öldüren kişinin ailesinden tanzim edilmesini istiyor.

Gecikme Sertifikası

Dünyanın en büyük metro ağına sahipler fakat bir o kadar da dakik olmayı başarıyorlar. Herhangi bir rötar olduğu zaman ise yolculardan özür diliyorlar. Türkiyeyi düşünerek rötar deyince aklınıza saatler gelmesin. Eğer 2 dakikalık bir gecikme olursa, çalışanlar yolculardan tek tek özür diliyor. Gecikme 5 dakikayı bulursa, özür amaçlı yolculara gecikme sertifikası veriliyor.

Bu sertifikanın verilmesinin bir sebebi de, okulların ve iş verenlerin de dakiklik konusunda çok hassas olması. Yani işe giderken, 10 dakika gecikmek bizim ülkede normal karşılanıyor olsa da, Japonya’da 1 dakikalık gecikmenin bile hesabı soruluyor. Metro firmaları da yolcuların bu duruma düşmemesi adına onlara sertifika veriyor, adeta bir doktor raporu gibi geçerliliği var. Son zamanlarda sertifikanın artık aplikasyon üzerinden verileceği söyleniyor, ben Japonya’da oturan Haydar amcamın yalancısıyım.

Havlayan Trenler

Evet, başlığı yanlış okumadınız. Japonya’da trenler havlıyor zira özellikle ormanlık alanlardan geçildiği zaman geyikler, sesin de dikkat çekmesi sebebiyle raylara atlayarak ölüyorlar. Fakat tren havladığı zaman, yırtıcı köpeklerden korkan geyikler raylardan uzaklaşıyorlar. Çok basit gibi görünse de neredeyse geyik ölümlerini kökünden kesen bir buluş haline gelmiş.

Havlama sesinden önce trenin geçtiği bölgelere aslan dışkısı bırakılmış fakat yağmurlar sebebiyle bu yöntem tutmamış. Bundan sonra ise birkaç ses dalgası ile geyikleri kaçırmayı denemişler ama o da tutmamış. Sonunda bu kadar niye kasıyoruz, ‘havlayan tren’ yapalım demişler ve bu tutmuş.

Kadrolu Yolcu İticisi

Bunu video koymadan anlatmak gerçekten zor, insana bu nasıl medeniyet kardeşim dedirtmiyor değil.

Adama, ‘ne itiyorsun, kardeşim’ deme lüksünüz yok zira oraya geliyorsanız, itilmeyi de kabul ediyorsunuz. Dikkat ederseniz, bazı yolcular utanmasalar kapının 1 metre önünde öylece itilmeyi bekliyorlar. Kadrolu itici abilerimiz de, kardeş bir daha ki treni bekle demiyor, itinayla itiyor. Dikkat çeken bir nokta da, kapıların sağlamlığı. Her gün o kadar itiş kakışa rağmen, kapıların hala otomatik bir şekilde çalışıyor olması, takdire şayan diye düşünüyorum.

Bu arada itici görevindeki personeller, sadece sırt ve omuzdan itmeye yetkililer. Yani hassas bölgelere dokunmak yasak fakat arada kaynamaması da pek mümkün görünmüyor. Sadece bu görüntüler bile Japonya’nın ‘medeni’ değil sadece ‘gelişmiş’ bir ülke olduğunun kanıtı. İnsanların adeta arı gibi çalıştığı fakat kimsenin refaha ulaşamadığı bir ülke. Örneğin Norveç’te böyle bir görüntü ile karşılaşmanız imkansızdır, gerçek refah da insan gibi çalışmak ve insan gibi yaşamak olsa gerek.

Bu arada, kadrolu yolcu iticiliği tam zamanlı bir iş değil ve bu görüntüler ile sürekli karşılaşılmıyor. Bu görevliler sadece pik zamanlarda görev alıyorlar. Umarım yakında metrobüslerde de bu görevlileri görmeyiz, kan çıkabilir gibi bize uymaz.

Erken Kalkan Tren Özrü

Geç kalkan trenden bahsettik, aynı şekilde erken kalkmak da bir özür sebebi. Bu olay tabi neredeyse hiç yaşanmıyor fakat 2017 yılında nasıl olduysa bir firmanın treni, 20 saniye erken kalkmış. İnanılır gibi değil, 20 saniye!

Tabi firmada bir panik havası başlıyor ve nasıl özür dileyeceklerini şaşırıyorlar. Firmanın üst düzey yöneticisi, videolar ve resmi açıklamalar ile bu 20 saniye için özür diliyor. Şaka gibi fakat bu 20 saniyelik gecikmeler, senede 1 veya 2 kere yaşanıyor. Evet, tüm Japonya’da.

Müzik Çalarak İstasyondan Ayrılan Trenler

Metrolar ve trenler istasyondan ayrılırken kornalar yerine, melodiler çalıyor. Bu melodiler genelde popüler Japon filmlerinden veya animelerinden alıntı oluyor. Popüler olmasına dikkat ediliyor zira melodi bitmeden kapılar kapanmıyor. Bu sayede trene gelmekte olan yolcular, ne kadar vakitleri olduğunu hesap edebiliyor ve ona göre uygun hızda trene geliyorlar.

Kadın Trenleri

Türkiye’de fordçuluk olarak bilinen kavram, Japonya’da maalesef çok ileri seviyede uygulanıyor. Buna engel olmayı başaramayan Japon hükumeti, kadınlara özel pembe metrolar ve trenler uygulamasını başlattı. Bu trenlere sadece kadınlar değil aynı zamanda çocuklar ve engelliler de binebiliyor. Bu trenler her firmada yok ve çoğu zaman sadece yoğun saatlerde hizmet veriyorlar.

Bu arada, Japonya’da sadece erkeklere özel metrolar da talep ediliyor. Bunun sebebi ise taciz olaylarında, haksız yere suçlanmaktan korkmaları. Kadınlar taciz korkusunu sürekli yaşadıkları için bazen, suçsuz erkekleri de yanlış anlayıp onların toplum içerisinde rencide edilmesine sebep olabiliyorlar.

Trende Uyuma Keyfi

Japonlar, sadece trende değil aşağı yukarı her yerde uyuyabiliyorlar. Neden? Çünkü çok çalışıyorlar. Hatta çalışırken bile uyuyorlar ve bu kimse tarafından hor görülmüyor. Mesela bir Japon, çok yoğun bir toplantının ortasında dahi uyuyabiliyor. Bizde olsa patron fırçası gelecekken, Japonlar’da patronlar bu durumu beğeni ile karşılıyor. Onlara göre çalışanları, o kadar çok çalışıyor ki böyle bir önemli toplantının ortasında bile uyumak zorunda kalıyor.

Birkaç paragraf yukarıda belirttiğim gibi, Japonya kesinlikle medeni ve refah seviyesi yüksek bir ülke değil. Sabahın 5’inde kalkan, metroya binmek için itilip kalkılan, metroda tacize uğrayan, işte uyumak zorunda kalan, çalışkan arıların ülkesi.

Tren İstasyonlarındaki Mavi Işık

İntihar vakıalarının çok yaşanması, metro firmalarını da yenilik yapmaya itiyor. Mavi renginin, insana dinginlik verdiği araştırmalar sonucunda sabit. Tıpkı denize veya gökyüzüne baktığımızda, kendimizi daha dinlenmiş hissetmemiz gibi. Japonlar’da bu doğal ilacı, metro istasyonlarında kullanmaya karar verirler.

Özellikle akşam saatlerinde, istasyonlar masmavidir. 2013 yılında yapılan bir araştırma, bu ışıklandırma sisteminin intihar olaylarını yarı yarıya azalttığını göstermektedir. Tabi burada sadece akşam yaşanan intiharlardan bahsediyoruz. İntiharların büyük kısmı ise gündüzleri gerçekleşiyor.