Ketojenik Diyet Ne İşe Yarar? Faydaları ve Yemekleri

Ketojenik diyet, sıradan diyetlerin aksine faydaları bilimsel olarak kanıtlanmış ve bizzat doktorlar tarafından tedavi olarak yaptırılan bir diyet türüdür. Diyette amaç, karbonhidrat alımını azaltıp, bunun yerine enerjinin yağdan alınmasını sağlamaktır. Bunun sonucu olarak vücut ketozis dediğimiz duruma girmek zorunda kalacaktır.

Vücut her zaman için enerji ihtiyacını öncelikli olarak karbonhidratlar üzerinden sağlamaktadır. Ketojenik diyet uygulayan kişi ise bunu değiştirerek, birincil enerji ihtiyacını yağ haline getirmektedir.

Yağın parçalanması, vücuttaki keton miktarını artırır. Bu da nörolojik, metabolik ve şeker hastalığı ile ilgili bir dizi soruna iyi gelmektedir. Ketojenik diyet, kanser hastaları tarafından da uygulanmakta ve kemoterapi sürecini daha verimli kılmaktadır.

Diyet, herkese uygun olmayabilir. Bu nedenle mutlaka doktor veya uzman bir diyetisyenin kontrolünde yapılmalıdır. Sadece zayıflamak için uygulanması önerilmez. Her ketojenik diyet listesi, kişiye özel tasarlanmalıdır.

Ketojenik Diyet Nedir?

Diyet sürecinde kişi düşük miktarda karbonhidrat, orta seviyede protein ve yüksek miktarda yağ alımı yapar. Bu aslında bir tedavi yöntemidir, sadece diyet olarak açıklamak yetersiz olacaktır. Karbonhidrat yerine yağ ağrılıklı enerji kaynağı alımı, vücudu ketozis dediğimiz metabolik duruma girmeye zorlayacaktır.

Bu süreçte kandaki şeker seviyesi azalır fakat yağ oranı artar. Karaciğer, kandaki bu yağları temizleyip, ketonlara dönüştürür. Ketonlar, bu sayede vücudun birçok bölgesinde enerji kaynağı olarak kullanılmaya başlar. Peki bunun ne gibi bir faydası olur? Yazımızın devamında detaylı inceleyeceğiz fakat hemen bir örnek verelim.

Örneğin beyin, ihtiyacı olan enerjiyi ketonları parçalayarak almak zorunda kalacaktır. Bu da beyindeki epilepsi gibi birçok hastalığa iyi gelmektedir. Vücut bu işlemi normal şartlarda, sadece aç kaldığı zaman yapar. Örneğin oruç tuttuğumuzda vücuda karbonhidrat girişi olmadığı için ketonlar yakılır, bu da birçok yönden insan vücuduna iyi gelmektedir.

Diyeti uygulamak ise zannedilenin aksine, çok zordur.

Ketojenik Diyet Neden Yapılır?

Diyetin çıkış amacı, epilepsi hastalığının tedavisidir. 20. yüzyılın başlarında geliştirilmiştir ve günümüzde de kullanılmaya devam etmektedir. Epilepsi ile başlamış olsa da günümüzde aşırı kiloları giderme ve şeker hastalarının daha konforlu bir hayat sürmesi için kullanılmaktadır.

Vücut geliştiren kişiler de, bu diyeti kullanmaktadır. En başta da belirttiğimiz gibi, ketojenik diyet bir doktor veya uzman bir diyetisyenin kontrolünde uygulanmalıdır, aksi takdirde başka sorunlara da kapı aralayabilir.

Ketojenik Diyetin Faydaları Nelerdir?

• Kolesterol seviyesini dengeler.
• Metabolik sorunlar nedeni ile ortaya çıkan iltihaplanma ile savaşır.
• Stresi azaltır.
• Tansiyonu dengeler.
• Kilo vermeyi sağlar.
• Bölgesel yağ erimesine destek olur.
• Çok çabuk acıkan insanlar, bu kötü alışkanlıklarından kurtulur.
• Kişi güne çok daha enerjik başlar.
• Hafıza ve konsantrasyonu güçlendirir.
• Ketojenik diyet yapan kişilerin daha uzun yaşadığı düşünülmektedir.
• Cilt sorunlarını giderir.
• Sivilce gibi yüzde çıkan iltihap oluşumlarını engeller.
• Adet dengesizliği olan kişilerde buna son verir.
• Beyin ile alakalı olan migren, anksiyete, parkinson ve alzheimer semptomlarını azaltır.
• Kanser hücreleri şeker tüketir, bu durumda tüketecek şeker bulamazlar ve ketojenik diyet ile kanser hücrelerinin ve tümörlerin gelişimi durdurulabilir.
• Ketojenik diyet yapan kişiler, kalp hastalıklarının ilk nedeni olan kötü kolesterolü düşürür. Bu da kan şekeri seviyelerinin ve tansiyonun da dengeye oturması demektir. Trigliserit seviyeleri de dengelenir.
• Ketojenik diyet, tip 2 diyabet sahibi kişilerin insülin seviyelerini de düşürür. Öyle ki bazı hastalar, diyabet ilaçlarını dahi bırakabilirler. Elbette bu, doktorların kararı ile gerçekleşecektir, hasta asla kendiliğinden doktorların verdiği ilaçları bırakmamalıdır.

Ketojenik Diyet ve Epilepsi İlişkisi

Epilepsi hastalığı, nöbetler ile ifade edilmektedir. Uygulanacak ketojenik diyet, kontrol altına alınamayan nöbetler için fayda göstermektedir. Diyetten fayda gören hasta, bu sayede ilaçlar ile çözemediği sorun için cerrahi operasyona girmek zorunda kalmayacaktır.

Ketojenik diyet, sadece yetişkinlerde değil epilepsi hastası çocuklarda da uygulanabilmektedir. Bu diyet ile beyinde yüksek keton üretilir ve beyin hücrelerinin uyarılması sağlanır.

Epilepsi hastaları için diyet, mutlaka uzman bir nörolog tarafından belirlenmelidir. Takibini ise uzman bir diyetisyen yapmalı, hastanın ilerleyişine göre diyette değişiklikler uygulanmalıdır. Diyet ilk olarak hastanede başlar ve diyet öncesinde hasta 1-2 gün aç kalmak zorunda kalır. Epilepsi nasıl bir hastalıktır?

Ketojenik diyet uygulanması oldukça zor bir diyet programıdır, bu nedenle sadece diyeti yapacak hasta değil onunla ilgilenen ailesi veya arkadaşları da, uzman diyetisyen tarafından eğitilir. Hastaya sadece yiyeceği besinler değil onların gramları da verilir ve bu gramlara uyulması da çok önemlidir.

Diyet listesi genel olarak 1 gram protein + karbonhidrata karşı 4 gram yağ içerecek şekilde tasarlanır. Bu sayede ancak kandaki keton seviyesi yükselebilir.

Yani hasta sadece %25 oranında karbonhidrat ve protein almalıdır. Karbonhidratın bu %25’lik dilimdeki payı ise sadece %5’lik kısımdan ibarettir. Ketojenik diyetin etkileri, 2 ay sonra anlaşılabilir. Hastanın diyetten fayda görmesi durumunda ise diyet 2 yıl kadar sürdürülür.

Beslenme kıtlığı oluşabileceği için hastanın değerleri rutin olarak takip edilmeli, doktorun gerek gördüğü durumlarda mineral ve vitamin takviyeleri alınmalıdır.

Ketojenik Diyet Nasıl Yapılır?

Bilimsel bir karşılığı olan ve doktorlar tarafından önerilen ketojenik diyet, aslında uzun ve çok zorlu bir tedavi sürecidir. Gelin hep beraber, diyetin olmazsa olmazlarını inceleyelim ve diyeti nasıl yapacağınızı konuşalım. Burada dikkat etmeniz gereken konu, her diyet programının hastaya özel olarak tasarlanması gerektiğidir. Biz sadece genel çerçevede diyeti anlatıyoruz.

Karbonhidrat: Ketojenik diyette günde 50 gramdan fazla karbonhidrat tüketimi yasaktır. Doktorun size hazırlayacağı programda bu değer çok daha düşük de olabilir. İdeal olarak 20 gramdan başlatılması önerilmektedir, bu sayede hasta ketozis durumuna çok hızlı bir giriş yapacaktır.

Hasta, diyeti uygularken, alışveriş aşamasına da çok dikkat etmeli, ürünlerin etiketlerini koparmamalıdır. Kanunen her ürünün arkasında, o ürün içerisinde bulunan karbonhidrat, protein ve yağ oranları yazılı olmaktadır. Bu sayede hesaplamanız kolay olacaktır. Hatalara mahal vermemek adına, aklınızdan hesaplamak yerine telefonunuzun hesap makinesini kullanabilirsiniz.

Ambalajlı olmayan sebze veya meyve gibi ürünlerin içerdiği karbonhidrat miktarları da araştırılmalı, diyetisyenden buna dair bir liste talep edilmelidir. Evde hassas bir terazi bulundurmak da zorunludur.

Protein: Günlük protein alımı, %20 seviyesinde olmalıdır. Tüketilen protein miktarı yüksek olduğu zaman, vücut proteinin bir kısmını glukoza dönüştürür ve yine başladığımız yere geri döneriz. Özellikle ilk günlerde, ketozis durumuna geçişi kolaylaştırmak adına az miktarda protein tüketilmelidir.

Yağ: Çoğu insan, yağ tüketmenin kilo yapacağı veya kalp hastalıklarına yol açacağı endişesi taşımakta, bu nedenle de ketojenik diyet programına ön yargı ile yaklaşmaktadır. Bu diyet programında bolca yağ tüketilmeli ve bu konuda endişe duyulmamalıdır. Karbonhidrat tüketmediğiniz için, vücudunuz bu yağları enerjiye çevirecek ve vücutta depolamayacaktır.

Uygulama Kullanın:Günlük tükettiğiniz karbonhidrat, protein ve yağ miktarlarını takip etmek bazen zor olabilir. Bunun için üretilmiş mobil uygulamalar bulunmaktadır. Bunları kullanarak, rahat bir şekilde makro takibi yapabilirsiniz.

Su: Diyetin ilk günlerinde, vücudunuz çok fazla su kaybedecektir. Diyet süresince mutlaka günde en az 2 litre su içmeye önem verin.

Sodyum: Ketojenik diyet süresince tuz tüketimini biraz daha artırmanız gerekecektir. Karbonhidrat alımı düştüğü için vücudunuz, normale göre daha fazla tuz salacaktır. Bu nedenle yemeklerinizin tuzlu olması önemlidir. Hatta doktorunuz, içeceklerinize dahi tuz katmanızı önerebilir.

Spor: Ketojenik diyetin ilk günlerinde halsizlik görülmesi normaldir. Buna rağmen kısa veya biraz tempolu yürüyüşler yapmanızı öneriyoruz. Bu sayede ketozis durumuna daha rahat girebilirsiniz. Diyet süreci boyunca egzersiz yapmak, diyeti çok daha etkili kılmaktadır.

Oruç: Ketojenik diyetlerin ilk günü oruçla başlamalıdır. Kişi su hariç 18 saat boyunca hiçbir şey tüketmemelidir. Bu işlemden sonra diyete başlanmalıdır. Oruç süresi daha kısa veya daha uzun da sürebilir, durumunuza göre oruç sürenizi doktorunuz belirleyecektir.

Takviyeler: Ketoza giriş için bazı takviyeler doktorunuz tarafından önerilebilir. Vitamin ve mineral takviyelerine ek olarak keton tuzu ve Hindistan cevizi yağı da ketoza girişi kolaylaştırmaktadır.

Sabır: Çok zor bir diyet yaptığınızı biliyoruz, bu konuda sabırlı olmanız diyetin en kısa zamanda tamamlanmasını ve size olumlu etki etmesini sağlayacaktır. Ketojenik diyet, katı bir disiplin ister. Çok küçük bir kaçamak dahi, tüm düzeni bozacaktır. Bu diyette, diğerlerinde olduğu gibi kaçamak yapamazsınız. Olumlu etkileri görüldüğü takdirde, en az 2 sene boyunca adeta bir kanun gibi diyetisyeniniz tarafından verilen diyet listesine uymak zorundasınız.

Uyku: Yeterince uyumayan kişiler, ketoz dönemine daha geç girerler. Mutlaka günde en az 7-8 saat uyumaya ve her gün aynı saatlerde yatıp, kalkmaya önem veriniz.

Ketoz dönemine girilmesinin bazı belirtileri vardır. Bunlar ağzın, idrarın ve terin, aseton gibi kokmasıdır. Ketoz dönemine girilip girilmediği, hastanelerde basit nefes testleri ile de ölçülebilmektedir.

Ketojenik Diyette Ne Yenir?

• Kırmızı et.
• İşlenmemiş şarküteri ürünleri.
• Sakatat.
• Yumurta.
• Tereyağı.
• Doğal ve yağlı tüm süt ürünleri.
• Yağlı balıklar.
• Kalamar ve karides gibi deniz ürünleri.
• Badem, ceviz ve kaju.
• Keten tohumu.
• Avokado.
• Çilek.
• Yaban mersini ve böğürtlen gibi kırmızı renkli meyveler.
• Domates.
• Soğan.
• Brokoli ve biber.
• Karnabahar.
• Marul, roka, maydanoz, dereotu.
• Lifli tüm sebzeler.
• Tuz.
• Baharatlar ve ev yapımı soslar.

Ketojenik Diyette Neler Yenmez?

• Alkol.
• İşlenmiş bitkisel yağlar.
• Mayonez gibi kalitesiz yağlar.
• Trans yağlı tüm ürünler.
• Hazır gıdalar ve çeşniler.
• Hazır soslar ve kızartmalar.
• Patates ve havuç
• Bezelye, kuru fasulye, nohut ve barbunya gibi bakliyatlar.
• Kırmızı meyveler hariç, tüm meyveler.
• Ekmek, makarna, mısır gevreği, pirinç gibi buğday ve nişasta bazlı besinler.
• Tatlandırıcı yiyecekler.
• Kek, dondurma ve meyve suyu gibi şekerli olan tüm yiyecekler.
• Süt.

Örnek Ketojenik Diyeti Listesi

Ketojenik diyet tasarlanırken, kişinin kilosu ve yaşı da göz önünde bulundurur. Mutlaka uzman bir diyetisyen tarafından hazırlanmalı ve süreç kontrol edilmelidir. Aşağıda ketojenik diyet yapacaklara öneriler ve sonrasında da bir örnek ketojenik diyeti listesi bulacaksınız.

Öncelikle damak zevkinize uygun yağlı ve doğal lezzetleri tespit edin. Bazı kopamadığınız makarna gibi ürünlerin, ketojenik olanları da üretilmektedir, hatta bunları araştırarak kendiniz evde de yapabilirsiniz.

Yemeklerinizi Hindistan cevizi yağı ile de pişirebilirsiniz. Bu, sizi ketoza daha hızlı sokacaktır.

Lif yönünden zengin sebzeler tüketin ve fındık gibi kuru yemişleri her gün yiyin, bu sayede bağırsak sorunlarını yaşamazsınız.

%100 veya %90 oranında bitter olan çikolatalar ile tatlı ihtiyacınızı giderebilirsiniz.

Fast food yemek tarzını unutun. Dışarıda yemek yerken, ağırlıklı olarak balık tüketmeye çalışın.

Diyete mutlaka çalışmadığınız bir gün başlayın. Öncesinde oruç da tutacağınız için, bu şekilde daha verimli bir başlangıç yapabilirsiniz. Örneğin Cumartesi günü oruç, Pazar günü de diyetin ilk günü olabilir.

Aşağıda ketojenik diyet için örnek bir liste bulunmaktadır.

İlk gün

Kahvaltı: Pastırmalı yumurta, yanında kaşar peyniri ve roka, maydanoz gibi otlar.

Öğle: Döküm tavada pişirdiğiniz 200 gram antrikot, biftek veya bonfile. Çeşitli yağlı peynirler.

Akşam: Kaşarlı köfte, haşlanmış brokoli veya karnabahar. Ev yapımı soslar.

İkinci gün

Kahvaltı: Kaşarlı omlet, domates, salatalık.

Öğle: Avokado salatası, bol zeytinyağlı ve baharatlı.

Akşam: Balık veya deniz ürünü yemeği. Yanında ıspanak salatası.

Üçüncü gün

Kahvaltı: Sucuklu yumurta, söğüş.

Öğle: Tavuk salatası, peynirler.

Akşam: Tereyağında pişirilmiş balık, yanında haşlanmış karnabahar.

Ketojenik diyet, herhangi bir sağlık sorununa yol açmadığı müddetçe 2 yıla kadar uygulanabilir. Doktorun gerek görmesi halinde daha kısa veya daha uzun da tutulabilir.

Ketojenik Diyet Zayıflatır Mı?

Evet, zayıflatır fakat sadece zayıflamak için uygulanması sakıncalı olabilir. Ketojenik diyet, vücut yağını da enerji kaynağı olarak kullanır ve bu sayede bölgesel zayıflama görülür.

Karbonhidrat ve şekerden uzak bir hayat sürüldüğü için, kalori alımı da düşer. Açlık halini ortadan kaldırıp, iştahı düzenliyor olması da kilo verilmesinin bir diğer nedenidir.

Sağlık uzmanları, ketojenik diyeti zayıflamak için önermemektedir. Kişi bu konuda ısrarcı ise mutlaka bir uzman diyetisyen ile görüşmeli ve kendi başına hareket etmemelidir.

Kimler Ketojenik Diyeti Uygulayamaz?

• Gelişim çağındaki çocuklar uygulayamaz, ancak doktor uygun görürse bazı istisnai durumlarda uygulanabilmektedir.
• Gebeler ve emziren anneler.
• Anoreksiya gibi yeme bozuklu olan kişiler.
• Metabolizmasında keton yapma sorunu olduğu bilinen kişiler.
• Karaciğer, kalp veya böbrek hastaları, şeker hastaları ve yüksek tansiyona sahip kişiler de mutlaka doktor gözetiminde ketojenik diyeti yapmalıdır.
• Yeni ameliyat geçirenler.
• Kalp ameliyatı geçirenler.

Ketojenik Diyetin Zararları Nelerdir?

• Diyetin ilk günlerinde düşük karbonhidrat nedeni ile kişide baş dönmesi, sinirlilik hali, mide bulantısı, zihinsel bulanıklık ve kabızlık görülmesi normaldir. Birkaç gün sonra ise ağır kokan nefes ve aşırı yorgunluk da görülebilir. Kalp atışı hızlanabilir ve bacaklarda kas krampları görülebilir. Cinsel gücün azalması da beklenir.

Bu belirtiler, 2 hafta veya 1 ay sonra ortadan kalkar ve kişi eski gücüne kavuşur. Belirtilerin ortadan kalkması adına kişi yukarıda yazdığımız önerilere dikkat etmeli ve bir an önce ketoz aşamasına geçmelidir. Ketoza geçtikten sonra belirtiler ortadan kalkar.

Hastalığın bir de uzun vadeli yan etkileri bulunmaktadır. Bunlar da aşağıda listelenmiştir.

• Bağırsak sorunları.
• Yüksek kolesterol.
• Böbrek taşı oluşumu.
• Son derece tehlikeli olan ketoasidoz durumu.
• Karaciğer rahatsızlıkları.
• Kemik erimesi.
• Kalp ritm bozuklukları.
• Felç ve ölüm.

Yukarıdaki ciddi yan etkileri ve zararların riskini en aza indirmek için mutlaka diyeti, uzman bir hekim veya diyetisyen kontrolünde yapmalısınız.

Ketojenik diyet ile alakalı sorularınızı ve yorumlarınızı şimdi bize gönderebilirsiniz.