Kimlere Obez Denir? Obezitenin Nedenleri ve Sonuçları

Obezite, kişinin vücudunda gereğinden fazla ve hatta sağlığını da riske sokacak kadar yağ birikme durumudur. Gelir dağılımının açılması, ambalajlı ürünlerin artışı ve tüketim çılgınlığı nedeni ile özellikle gelişmiş ülkelerde obezite çok yaygın bir rahatsızlık olmaya başlamıştır.

Avrupa ve Amerika, dünyadaki en çok obez insanın yaşadığı bölgelerdir. Obezite sorunu beraberinde yüksek tansiyon, tip 2 diyabet, bazı kanser türleri ve metabolizma sorunlarını da getirebilmektedir. Öyle ki dünyada her yıl milyonlarca insan, obezite nedeni ile hayatını kaybetmektedir. Günümüzde sigaradan sonra en çok can alan, ikinci doğal olmayan hastalıktır.

Önlenebilir fakat insanların tıpkı sigara içerken olduğu gibi hastalığı umursamaması, yayılmasını sağlamıştır. Obezitenin ilk merdivenleri, genellikle çocuk yaşlarda atılmaktadır. İleri yaşlarda da bilinçsiz beslenme ve hareketsiz yaşam, kilonun giderek artmasına neden olmaktadır. Çok ciddi boyutlara gelmesi durumunda, cerrahi müdahale gerekebilir.

Obezite Nedir?

Sağlığı bozacak şekilde kilo alımına daha doğrusu yağ birikmesine denmektedir. Vücutta olmaması gereken bu yağlar, organlara ve metabolizmaya zarar vermektedir. Ayrıca kişinin hareket kabiliyetinin kısıtlanması da fiziksel olarak tembel, yorgun ve bir süre sonra hasta bir insan olmasına neden olmaktadır. Yaşam süresini ve kalitesini kısaltan bir sorundur.

Aşırı şişmanlık durumu Türkiye’de de giderek yayılmaktadır. Her 2 Türk kadınından 1’i aşırı kiloludur. Erkeklerde ise bu oran %25 seviyesindedir.

Kimlere Obez Nedir?

Kişinin obez olup olmadığı anlamak için vücut kitle indeksi hesaplanmalıdır. Kilonun boyun karesine bölünmesi ile ortaya çıkar.

Örneğin 1.80 boyunuza karşı 68 kilo iseniz, 68/(1.8 x 1.8)=20,98 çıkacaktır. Yani sizin vücut kitle indeksiniz 20.98 kg/metrekare olacaktır.

Vücut kitle indeksi;

• 18.5’den küçük olanlar zayıf.
• 18.5 ile 24.9 arasında olanlar normal.
• 25 ile 29.9 arasında olanlar kilolu.
• 30.0 ile 39.9 arasında olanlar obez.
• 40’dan büyük olanlar morbid obez.
• 50’den büyük olanlar ise süper obez.

olarak adlandırılmaktadır.

Obez kişilerde yağ dokularının nerede toplandığı da önemlidir. Basen ve kalçalarda birikmesi, göbek çevresinde birikmesinden çok daha iyidir. Göbek çevresinde yağlanma olan kişilerin, kalp hastalıklarına yakalanma riski daha yüksektir.

Obezite Neden Olur?

Yetersiz fiziksel aktivite ve dengesiz beslenme, obeziteyi doğuran en önemli sebepler arasındadır. Özellikle bu durumun süreklilik arz etmesi, obezite tehlikesini de kalıcı yapabilir.

• Hamilelik sırasında alınan kilolar,
• Yaşlandıkça az hareket etme ve dikkatsiz beslenme,
• Genetik olarak obeziteye ve yağ depolanmasına yatkınlık,
• Az uyumak ve geceleri yemek yemek,
• Fast food tarzı çok yüksek kaloriye sahip kalitesiz besinler tüketmek,
• Hareketsiz yaşamak ve düzenli spor yapmamak,
• gibi nedenler, bu sorunun başlıca sebepleri arasındadır.

Bunlara ek olarak bazı tıbbi ve hormonel sorunlar da obeziteye neden olabilir. Bu durumda, o sorunun çözülmesi adına tedavi süreçleri işletilmelidir.

Obezitenin Zararları Nelerdir?

Obezite, psikolojik açıdan da çok yıpratıcı bir sorundur. Fazla kilolar, kişinin sosyal ortamlarda yeterine yer bulamamasına neden olur. Vücudun kötü görünmesi de moral bozukluğuna yol açacaktır.

Psikolojik sorunlara ek olarak obezitenin, direkt olarak etki ettiği onlarca farklı sağlık sorunu vardır. Hemen hemen tüm hastalıklara neden olabilir. Obezitenin en yaygın olarak yol açtığı sağlık sorunlarını listeleyelim.

• Felç
• Beyin kanaması
• Adet düzensizliği
• Varis
• Safra kesesi taşlanması
• Kısırlık
• Reflü
• Solunum bozuklukları
• Uyku apnesi
• Uyuyamama, konforlu yatamama
• Kalp yetmezliği ve kalp krizi
• Yüksek tansiyon
• Damar tıkanıklıkları
• Kolesterol
• Lipid yüksekliği
• Koroner arter hastalığı
• Şeker hastalığı (Tip 2)
• Metabolizma bozuklukları
• İnsülin direnci
• Meme, prostat, kalın bağırsak kanseri

Yukarıdaki hastalıklara direkt olarak etki eden obezite, tedavi edilmesi durumunda kişinin bu hastalıklara yakalanma riski de düşecektir.

Obeziteden Nasıl Korunulur?

Obezite, sosyal ve fiziksel etkileri olan bir halk sağlığı sorunudur. Yüksek karbonhidrat ve yağlı beslenen kişilerde daha sık görülmektedir. Son yıllarda obezite vakıalarında artışın iki önemli sebebi vardır. Bunlardan en önemlisi fast food diğeri ise gıdaya hızlı ulaşım avantajıdır. Önceleri, yemek hazırlamak ve hatta bulmak bile zorken, şimdi insanlar tek tık ile evine 10 dakika içerisinde onlarca yemeği sipariş edebilmektedir. Hiçbir hareket harcamadan yemek yenebilmektedir.

Sporun günlük rutin arasında yer almaması ve ulaşım araçlarının yaygınlaşması da obeziteyi artıran nedenler arasındadır. Yürüyen merdivenlerin dahi bu halk sağlığı sorununun artmasında payı bulunmaktadır.

Obeziteden korunmak için;

• Akşam 19:00’dan sonra hiçbir şey yemeyin.
• Günde 2 litre su için.
• Akşam yemeklerinde, ağır yağlı veya şekerli yiyecekler tüketmeyin.
• Şekeri hayatınızdan tamamen çıkarın, sadece eser miktarlarda daha doğrusu mecbur kaldıkça tüketin.
• Sigarayı bırakın.
• Günde en az 30 dakika yürüyün, 30 dakika da egzersiz yapın.
• Merdiven kullanın. Asansör veya yürüyen merdiven kullanmayın.
• Kısa mesafelerde araç kullanmayın, yürüyün.
• Fast food tarzı beslenmeyin, yemekleri kendiniz yapın.
• Kızartma türü yiyecekleri hayatınızdan çıkarın.
• Kahvaltınızı zengin yapın, öğlen çok hafif yiyin, akşam ise bol yeşillikli salata ve yağsız yemekler tüketin.
• Karbonhidat alımını sınırlayın. Örneğin koca bir tabak kuru fasulye ve yanında pilav yemek yerine, ikisinden de yarım porsiyon yiyin.
• En önemlisi ise sofradan daima yarı tok kalkın. Aç kalmayın fakat tok da kalkmayın.
• Günde 1-2 fincan yeşil çay tüketin.
• Abur cubur yemeyin, ideal kilonuza ulaştıktan sonra ayda 1-2 gün kaçamak yapabilirsiniz.
• Çerez yiyin fakat günlük tüketiminiz 50 gram üzerine çıkmasın.
• Günlük egzersiz planınızdan asla taviz vermeyin. 1 kere taviz verirseniz, kesinlikle kaybedersiniz, kendinize hedefler ve ödüller koyun.

Obezitenin Cerrahi Tedavisi

Her türlü çabaya rağmen zayıflayamayan veya çaba göstermediği için artık ölüm tehlikesi bulunan obez kişiler, cerrahi tedaviler ile kurtarılmalıdır. Morbid obez ve süper obez olan kişilere cerrahi müdahale uygulanabilir. Morbid obez ve süper obez olan kişilerin kilo vermesi çok zordur. Yapılan araştırmalara göre bu kişiler kilo verseler dahi bir süre sonra geri almaktadır. Bu süreçte çelik gibi bir irade gerekmektedir.

İlaç ile obezite tedavisi yoktur. Bu yolda tanıtım yapan ve ilaç satan kurumlara güvenmeyiniz. Birçoğu hiçbir işe yaramayan veya zararlı kimyasallar ile ödem söktüren, faydasız ve ölümcül olabilecek ilaçlardır.

Cerrahi müdahaleye uygunluk şartı için vücut kitle indeksine bakılmaktadır. Kitle endeksi 40 kg/metrekare ve üzerinde olan kişilere yapılabilir. Bunun altında olan fakat kiloları nedeni ile farklı hastalıklara maruz kalan ve bu hastalıkların ilerleme riski bulunan kişilere de yapılabilmektedir.

Obezite cerrahisi öncesinde, hastanın en az mutlaka 1 kez diyet yapmayı denemiş olması gerekmektedir. Hastanın motivasyonu da bu süreçte önemlidir.

Elbette bunlar temel kriterlerdir. Hastanın obezite tedavisi için cerrahi operasyona ihtiyaç duyup duymayacağına ancak bir uzman genel cerrah ve endokrinoloji uzmanı cevap verebilecektir. Tedavi sonrasında, başarı oranı yüksektir ve hasta obezitenin sebep olduğu sorunlardan da büyük ölçüde, orta ve uzun vadede kurtulur.

Ameliyatların amacı ise besin emilimini engellemek veya mideye tüp takarak, besin tüketimini engellemek şeklindedir.

Son dönemlerde mide balonu yöntemi de denenmiş fakat çok faydalı olduğuna dair bir işarete rastlanmamıştır. Balon çıkarıldığı anda, hastalar yine iştahına geri dönmekte ve kilo alımına devam etmektedir.

Bu ameliyatlar, 65 yaş üstü kişiler için çoğunlukla yapılmamaktadır.

Vücut kitle indeksinizi hesapladınız mı? Kaç çıktı? Obezite ile alakalı sorularınızı bekliyoruz.