Melatonin Nedir? Uyku Hormonu Hangi Besinlerde Var?

Melatonin, vücudumuz için en kritik hormonlardan birisidir. Tıp dünyasında ve halk arasında, uyku hormonu olarak da bilinmektedir. Böyle olmasının nedeni, uyku ile direkt ilişkinin olmasıdır. Karanlık anlarda, bu hormonun salınımı artar ve kişi uykuya rahat bir şekilde geçiş yapar.

Melatonin hormonunun az salgılanması, uykusuzluk hastalığı olarak bilinen insomnia sorununu ortaya çıkarır. Kişinin aşırı derecede uykusuzluk yaşaması, onlarca farklı hastalığı ve sosyal problemi gün yüzüne çıkarabilir. Doktorlar, hastanın bu duruma düşmemesi adına ona melatonin takviyesi reçete edebilirler.

Uyku hormonu takviyeleri, hap şeklinde satılırlar. Bugüne kadar ciddi bir yan etkisi görünmemiştir. Antioksidan içeriği nedeni ile yaşlanmayı da yavaşlattığı bilinmektedir. Uyku hormonları, mutlaka doktor önerisi ile kullanılmalıdır. Kişinin bu hormonları kendi iradesi ile kullanması, çok daha büyük sorunları da beraberinde getirebilmektedir.

Uyku Hormonu Nedir?

Melatonin, beyin tarafından salgılanmaktadır ve vücudun çalışma ritmini kontrol eder. Adeta bir motorun kaç devirde çalışacağını belirleyen bir sistem gibidir. Vücudu uykuya geçirmesi nedeni ile uyku hormonu olarak da bilinmektedir.

Melatonin, beyindeki epifiz bezi tarafından salgılanmaktadır. Üretimi ise genelde karanlık saatler olan gece evresidir. Karanlıkta üretimi artar ve ışığın olduğu saatlerde azalır. Birçok hastalıkta yardımcı tedavi yöntemi olarak hastalara, bu hormonun takviyesi reçete edilmektedir.

Melatonin Faydaları Nelerdir?

Uyku hormonu, aslında vücudun saat kontrol sistemi gibi çalışmaktadır. Bu sayede vücudun dinlenmeye ihtiyacı olduğu zamanda kendisini gösterir ve uykuya dalmasını sağlar. Sadece uyku değil aynı zamanda acıkma işlevinde de destek olarak, kişinin yemek saatlerini de belirler. Buna ek olarak vücut ısısı, kan basıncı ve diğer hormonların salgılanma seviyelerini belirleme gibi çok kritik görevleri vardır.

Gördüğünüz gibi melatonin, sadece uyku hormonu olarak görev yapmaz, her ne kadar o şekilde anılıyor olsa da. Uykusuzluk, çok büyük ve yaygın bir toplumsal sorundur. Özellikle günümüzde dijitalleşen ve giderek insanları daha da hareketsiz olmaya iten dünya, buna ön ayak olmaktadır. İnsomnia olarak bilinen uykusuzluk hastalığı, beynin melatonin üretiminin az olmasından kaynaklanıyor olabilir.

Elbette istisnai durumlarda da uyku hormonu çok işe yaramaktadır. Örneğin kör insanlar, günün ne zaman aydınlandığını ve karardığını bilemez. Bu da, uyku hormonu salgılanmasında sorunlara yol açar. İşte bu gibi durumlarda, kişinin melatonin takviyesi kullanması gerekebilmektedir.

Melatonin antioksidan özelliğe sahiptir. Bu yönü ile iltihaplı hastalıklar üzerinde etkilidir ve bağışıklık sistemini de güçlendirir. Yağ hücrelerini düzenler, nörolojik bozuklukları onarır ve göz sağlığını korur. Günümüze kadar bilinen bir yan etkisi de görülmemiştir. Elbette doğru hastaların, doğru şekilde kullanması şartı ile.

Uyku Hormonu ile Uykusuzluktan Kurtulmak Mümkün Mü?

Vücudumuzdaki uyku dengesini, büyük ölçüde melatonin hormonu sağlamaktadır. Hormonun az salgılanması, doğal olarak uyku sorunlarına yol açacaktır. Uykusuzluk sorunu kronik hale gelirse, vücudun tüm organları ve fonksiyonları bundan zarar görmeye başlar. Onlarca farklı hastalığa yol açmamak adına doktorlar, melatonin hormonu takviyesi reçete edebilir. Bu takviye sayesinde, uykusuzluk sorunu yaşayan kişiler, akşam saatlerinde rahatlıkla uyku evresine geçiş yapabilir.

Melatonin, gözdeki retina tabakasının ışığı algılaması ve daha sonra epifiz bezine sinyal göndermesi ile salgılanmaktadır. Bu nedenle epifiz bezi, günün hangi saatinde olduğunu bilmekte ve tam uyumanız gereken zamanda bu hormonu salgılamaktadır.

Geceleri sürekli aydınlık mekanlarda bulunma veya yatağa yattıktan sonra telefon ile uğraşmak, uyku hormonu salgılanmasında sorunlar ortaya çıkarmaktadır. Günümüzde uykusuzluk sorunlarının giderek artmasının nedenlerinden birisi olarak da akıllı telefonlar, bilgisayarlar ve televizyonlar gösterilmektedir.

Melatonin Eksikliği Neden Olur?

Beyinde melatonin hormonunun az salgılanması, eksikliğe yol açar ve uyku sorunlarına neden olur. Uyku bozuklukları, kişiyi sadece fiziksel olarak değil psikolojik olarak da yıpratır.

Bazı uykusuzluk sorunları geçicidir. Örneğin ülkeler arası uçuşlardaki saat farkı nedeni ile kişi ‘Jet Lag‘ dediğimiz hastalığa yakalanmış olabilir. Bazen de yoğun iş temposundan dolayı uyku saatlerimizi atlamış olabiliriz. Ertesi günlerde kişinin dinlenmesi, bu sorunun kalıcı olmasını engeller.

Hormonun salgılanması fiziksel olarak mümkün olmuyorsa, bu durumda tedavi yollarının denenmesi gerekir.

Otizm hastası olan çocuklarda, uyku hormonu doğal olarak normal insanlara göre daha az salgılanmaktadır.

Melatonin Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

• Uyku sorunları.
• Halsizlik ve sürekli yorgunluk hali.
• Cinsel isteksizlik veya iktidarsızlık.
• Kalp çarpıntıları.
• Sürekli depresyon halinde olmak.
• Kaygı.

Uyku Hormonu Eksikliği Nasıl Tedavi Edilir?

Melatonin hormonunun yeterince salgılanmaması, uyku bozukluklarını ortaya çıkarır. Bu durumun çözümü ise hormonu dışarıdan, yani takviye yolu ile vücuda sokmaktadır. Bu takviyeler, kişinin uyku rutinlerini düzenler ve bağışıklık sistemini de güçlendirir.

Hormon takviyesi her hastada işe yaramayabilir, bazı hastaların uyku hapı kullanması gerekebilir. Melatonin takviyelerinin doktor gözetimi altında kullanılması zorunludur.

Bu hormon, günün belirli saatlerinde daha çok salgılanmaktadır. Uzmanlara göre bu saat dilimi 22.30 ile 05.00 arasıdır. Elbette bununla beraber bu saatler altında bulunulan ortamın karanlık olması gerekmektedir. Yatak odasında kullanılan gece lambaları işlevsizdir. Bu lambalar, hormonun yeterince salgılanmasını engelleyebilir. Odada çocuğunuz bulunsa da aynı şekilde karanlık bir ortam oluşturmaya çalışın.

Bu hormonun özellikle çocuklarda salgılanması çok kritik öneme sahiptir. Uyku düzeni olmayan ve ışıklı ortamlarda uyuyan çocuklarda, gelişim bozuklukları görülebilir.

Uykusuzluk ve Depresyon Arasındaki İlişki

Yeterli uyku alamayan kişiler, hem fiziksel hem de psikolojik olarak çökebilir. Kronik halsizlik, kişiye depresyon kapısı açabilir. Melatonin takviyelerinin de uzun süreli kullanımının depresyona neden olduğuna dair araştırmalar bulunsa da, henüz bunu kanıtlayan bir çalışma mevcut değildir.

Melatonin Hapı Nedir?

Melatonin hapları, yukarıda da belirttiğimiz gibi sadece uyku bozukluklarını gidermekle kalmaz, bunun yanında bağışıklık sistemini güçlendirir ve kan basıncını düzenler. Bunlara ek olarak kortizol seviyesini de yönetmektedir. Antioksidan içeriği nedeni ile özellikle iltihaplı hastalıklarda da kullanılmaktadır. Göz hastalıkları, reflü ve psikolojik rahatsızlıklarda da, birçok doktor tarafından reçete edilmektedir.

Melatonin hapları içerisinde vücudun doğal olarak üretemediği hormonun yapay olarak üretilmiş şekli bulunmaktadır.

Melatonin Hapı Faydaları Nelerdir?

Uyku ile bağlantılı sorunları çözer. İnsanların uyku evresine daha hızlı geçmesini ve uyku kalitesinin de daha yüksek olmasını sağlar. Bu sayede kişi artık daha fazla uyku alır ve günlük hayatında daha zinde olmaktadır. Melatonin, uyku haplarına göre çok daha az yan etkiye sahiptir.

Mevsim geçişlerinde yaşadığımız mevsimsel depresyon üzerinde de etkilidir. Halk arasında buna kış depresyonu da denmektedir. Öyle ki bu depresyon türü, tüm dünya üzerindeki 10 insandan 1’inde görünecek kadar da yaygındır. Bu depresyonun, ışığın azalmasından sebep ortaya çıktığı düşünülmektedir. Hormon, depresyon etkilerini azaltmak için de kullanılmaktadır.

Melatonin hormonu, çok az bilinse de kanser tedavisi sürecinde de kullanılmaktadır. Yapılan araştırmalara göre hormonun, rahim ağzı kanseri, yumurtalık kanseri ve meme kanseri ile savaştığı görülmüştür.

Yine yapılan bilimsel çalışmalara göre melatonin hormonunun, bağışıklık sistemini güçlendirdiği görülmüştür. Bu nedenle birçok viral ve bakteriyel enfeksiyon hastalıklarında, melatonin hormonu tedavi için kullanılmaktadır. Uyku sorunları yaşayan kişilerin de bağışıklık sistemleri zayıfladığı için aslında uyku hormonu sayesinde, kişi çok daha hızlı toparlamaktadır.

Melatonin hormonu, büyümeyi ve hücre yenilenmesini de destekler. Bu nedenle az uyku uyuyan veya doğru saatlerde uyumadığı için verimsiz uyuyan kişilerde, erken yaşlanma görülür. Çocuklar için de uyku hormonu bu yüzden çok kritiktir. Düzenli uykusu olan çocukların kas ve iskelet sistemleri, beyin fonksiyonları daha güçlü olmaktadır.

Melatonin hormonu, göz hastalıklarının tedavisinde de kullanılmaktadır. Hücre hasarını onarıyor olması nedeni ile gözü sağlıkta tutmaktadır. Özellikle ileri yaşlarda görülen dejenerasyonları gidermekte oldukça faydalı olduğu bilinmektedir.

Melatonin, belirttiğimiz gibi sadece uykuyu düzene sokmaz, birçok fonksiyonun kontrolünü yapar. Bunlardan birisi de mide asidi salgılanmasıdır. Mide asidinin çok salgılanması nedeni ile ortaya çıkan hastalıkların tedavisinde de kullanılabilir.

Nörolojik hastalıklar ve en önemlisi de Alzheimer tedavisinde de hücre hasarını önleyici özelliği sebebiyle, melatonin hormonu kullanılmaktadır.

Melatonin takviyelerinin, kalp hastalıklarından da kişiyi koruduğunu gösteren çalışmalar mevcuttur.

Kulak çınlaması olarak da kendisini gösteren Tinnitus rahatsızlığında da melatonin hormonu kullanılmaktadır.

Migren gibi kronik baş ağrılarını gidermekte de uyku hormonu kullanılmakta ve olumlu sonuçlar görülmektedir.

Melatonin Hormonunun Yan Etkileri Nelerdir?

Hormonun dışarıdan alınmasının bilinen ciddi bir yan etkisi olmasa da, elbette istisnai durumlar söz konusudur. Hormon her ne kadar zararsız olsa da bir süre sonra bağımlılık yapabilir. Takviyelerin yüksek dozla alınmasının kısa vadede ölümcül zararları görülmemiş olsa da, uzun vadede nasıl etki bırakacağı bilinmemektedir zira yüksek doz üzerine yeterince çalışma yapılmamıştır.

Melatonin hormonu kullanan kişilerin, mutlaka doktorun belirlediği dozajda ürünü kullanması gerekir. Aşağıda hormonun bilinen en yaygın yan etkileri bulunmaktadır.

• Baş dönmesi.
• Baş ağrısı
• Uyku sersemliği.
• Mide bulantısı ve kusma.
• Kaygı.
• Depresyon.
• Titreme.
• Mide krampları.
• Sinirlilik.
• Düşük tansiyon.
• Konsantrasyon kaybı.

Melatonin hormonu, kişiyi uykuya sevk eder. Bu nedenle ilaç kullanıldıktan sonra en az 6 saat hiçbir taşıtın kontrolüne geçilmemelidir. Bu hem kendi hayatınızı hem de trafikten tüm insanların hayatını riske atmaktadır.

Şeker hastaları, felç riski olan hastalar, depresyon hastaları, kanama bozuklukları olan hastalar, kan sulandırıcı ilaç kullananlar ve bağışık sistemi ile ilintili bir hastalığı bulunanlar, melatonin hapını kullanmamalıdır. Melatonin bandının, haptan bir farkı yoktur. Sadece yutmak yerine deri teması şeklinde kullanılmaktadır.

Önerilen günlük doz, 0.2 ile 5 miligram arasındadır. Bu dozun, yatmadan 1 saat önce alınması önerilmektedir. Doktorlar genel olarak hastaları düşük dozlarda takviyeye başlatır ve etki göremedikleri durumda dozu yükseltirler.

Melatonin Hangi Besinlerde Doğal Olarak Bulunur?

• Kuru fasulye.
• Barbunya.
• Nohut.
• Mantar.
• Karnabahar.
• Brokoli.
• Lahana.
• Soğan.
• Patates.
• Ispanak.
• Bezelye.
• Salatalık.
• Kabak.
• Patlıcan.
• Domates.
• Yulaf.
• Ceviz.
• Fındık.
• Fıstık.
• Kestane.
• Badem.
• Ayçiçeği.
• Susam.
• Çemen.
• Keten tohumu.
• Rezene.
• Papatya.
• Deve dikeni.
• Anason.
• Kızılcık.
• Vişne.
• Muz.
• Böğürtlen.
• Çilek.
• Elma.
• Portakal.

Melatonin hormonu hakkında sizleri bilgilendirmeye çalıştık. Yaşınız kaç olursa olsun düzenli uyku uyumak, sizi daha gençleştirir ve bağışıklık sisteminizi güçlendirerek, daha az hasta olmanızı sağlar. Melatonin hormonu takviyesi alıyor musunuz? Uyku ile yaşadığınız sorunu kısaca bize aşağıdan iletebilirsiniz.

Rutin olarak saat kaçta yatıp, kaçta kalkıyorsunuz? Günde kaç saat uyku sizin için yeterli oluyor?