Menopoz Belirtileri Nelerdir? Bittiği Nasıl Anlaşılır?

Menopoz, kadınların hayatındaki son en önemli değişim evresidir. Bunun öncesinde ise ergenlik ve gebelik gibi iki önemli dönemi atlatırlar. Menopoz döneminde kadındaki yumurtalıkların folikül miktarı azalır ve buna bağlı olarak da östrojen hormonu daha az üretilir.

Bir süre sonra östrojen hormonunun üretimi tamamen kesilir ve yumurtalıklar küçülür. Adet döngüsü kesilir ve artık kadının üreme yeteneği ortadan kalkar. Adet döngüsünün kalıcı olarak kesilmesine de menopoz dönemi denmektedir. Dünyada ortalama menopoza girme yaşı 45 ile 55 arasındadır. Ülkemizde ise bu ortalama daha dar bir alanda olup 46 ile 48 arasında gerçekleşmektedir.

Menopoz Dönemleri Nelerdir?

İlk belirtilerin görüldüğü döneme premenopoz denmektedir. Burada folikül aktivitesi yavaşlar ve adetlerde düzensizlik görülür. Bu süre birkaç ay veya yıl da sürebilmektedir.

Son adet kanaması görüldükten sonra artık menopoz, yani 2. evre başlar.

12 aydır menopoz görmeyen kadın ise artık postmenopoz dönemine girmiş demektir.

Bir kadın eğer 45 yaşından önce menopoza giriyorsa, bu durum normal karşılanmaz. Genellikle kanser tedavisi, kürtaj, sık gebelik geçirme, şişmanlık veya bağışıklık sistemi ile alakalı hastalıkların sonucu olarak gerçekleşir.

Bazı operasyonlar da menopoza girilmesine neden olur. Adet gören bir kadının yumurtalıkları, cerrahi operasyon ile alınırsa, otomatik olarak menopoz dönemi başlamış olur.

Kanser tedavisinde kullanılan kemoterapi ilaçları yumurtalıklarda fonksiyon kaybına yol açar fakat tedavi sonrasında bu durum tekrar normale döner.

Menopoza Girmeye Neden Olan Faktörler Nelerdir?

• Genetik faktör önemlidir. Kan bağı olan kişiler genellikle aynı yaşlarda bu döneme girerler.
• Düzensiz adet gören kadınlar, düzenli adet gören kadınlara göre daha erken dönemde menopoza girmektedir.
• Sık doğum yapan, doğum haplarını sık kullanan veya çok erken adet görmeye başlayan kadınlar da, menopoza erken girmektedir.
• Psikolojik olarak travma yaşayan kadınların da menopoza erken girdiği bilinmektedir. Özellikle deprem veya travma içeren afetler ya da savaş veya hapishane hayatı gibi kişiyi derinden etkileyen durumlarda da menopoz öne çekilmektedir.
• Soğuk iklimlerde yaşayan kadınlar.
• Fiziksel olarak yıpratıcı bir iş veya hayat süren kadınlar.
• Sigara kullanan kadınlar.
• Genel olarak ağır hastalık geçirmiş veya kanser tedavisi görmüş olan kadınlar.
• Kırsal toplumlarda yaşayan kadınların, menopoz yaşları diğerlerine göre birkaç sene erken olabilmektedir.

Menopoz Öncesinde Kadınlar Ne Yaşar?

• Aşırı terleme.
• Uyuyamama.
• Adet düzensizlikleri.
• Ateş.
• Gergin hal.
• İştah artışı.
• Depresyon.
• Yüzde kızarıklıklar.
• Konsantrasyon güçlükleri.
• Baş dönmesi.
• Baş ağrısı.
• Sıcak basması.
• Öz güvende azalma.
• Dikkatsizlik.
• Yorgunluk.
• Unutkanlık.
• Cinsel isteğin azalması.

Menopoz Sonrasında Neler Olur?

• Önceki belirtilerin büyük bölümü, menopoz sonrasında da devam eder.
• Östrojen uzun süredir az salgılandığı için genital organlarda küçülme görülür.
• Sık idrara çıkma, vulvada kaşıntı, kabızlık, cinsel ilişki sırasında ağrı, makatta sarkma ve rahim sarkması görülebilir.
• Yine östrojen miktarındaki azalma nedeni ile saç ve kıl miktarında azalmalar görülür. Cilt kurur, deri incelir ve esnekliğini kaybetmeye başlar. Yaralar artık daha zor iyileşir ve çene bölgesindeki tüyler kalınlaşır. Koltuk altı ve vajina çevresindeki kıllar azalır.
• Menopoz döneminde ağızda kötü bir tat hissedilir ve diş eti hastalığı geçirme riski yüksektir.
• Basur ve kabızlık sık görülür.
• Reflü ve safra kesesi sorunları ortaya çıkabilir.
• Kalp hastalıklarına yakalanma riski yükselir.
• Kolesterol yükselir ve yüksek tansiyon riski, menopoz öncesi döneme göre daha yüksektir.
• Damar sertliği görülebilir.
• Menopoz döneminde ortaya çıkan en büyük sorunlardan birisi de halk arasında kemik erimesi olarak bilinen osteoporozdur. Bu durum menopoz dönemindeki kadınların her yıl kemik kütlelerinin %5 kadarını kaybetmelerine neden olur. Bunu minimum seviyede tutmak için kalsiyum takviyesi almak gerekebilir.
• Kilo artışı görülür zira metabolik hız yavaşlamıştır.
• Cinsel isteksizlik görülür.

Menopoz Tanısı Nasıl Konur?

Erken tanı önemlidir zira bu sayede olacak kayıplar en aza indirgenebilir. Seyrek adet gören ve sıcak basmaları yaşayan herkesin bir an önce doktora başvurması gerekir. Kan testleri sayesinde kesin tanısı konabilir.

Kan testlerinde FSH ve LH hormonları kontrol edilir. Menopoz döneminde bu hormonlarda artış görülür.

Menopoz Döneminde Cinsellik

Menopoz, cinsel yaşamın son bulması demek değildir. Östrojen hormonunun eksikliği neden ile cinsel organlar küçülür ve bu nedenle ilişki sırasında ağrı görülebilir. Bu ağrıları azaltmak için eczaneden alınacak uygun ilişki yağları kullanılmalıdır.

Buna ek olarak cinsel isteksizlikte azalma görülür fakat hepten vazgeçme şeklinde değildir. Her kişide bu istek azalmasının seviyesi farklı olacaktır.

Menopoz Döneminde Nasıl Beslenmek Gerekir?

Östrojen eksikliği nedeni ile menopoz döneminde kadınların metabolizma hızı düşer ve artık çok daha hızlı kilo alırlar.

Kemik erimesini engellemek amacı ile kalsiyum yönünden zengin besinler tüketilmeli, günde en az 1500 mg kalsiyum alınmalıdır.

E vitamini desteği önemlidir. Bu hem vücudu dinç kılacak hem de sıcak basmalarını önleyecektir. D vitamini desteği de gerekebilir, D vitaminin iyi düzeyde olması bu dönemin daha rahat geçmesini sağlar.

Tuz tüketimi azaltılmalı ve bu dönemde mutlaka düzenli egzersizler yapılmalıdır.

Menopoz Döneminde Neler Yapılmalıdır?

Menopoz dönemindeki en rahatsız edici durumlardan birisi sıcak basmasıdır ve bu sosyal yaşamı olumsuz etkiler. Bunun için hafif giyinmek önerilmektedir.

Baharat ve kafein tüketimini azaltmak önemlidir. Bu besinler, vücut ısısını artırmaktadır. Sigara ve alkolden uzak durmak gerekmektedir.

Cinsel ilişki sırasında ağrı çekmemek için uygun rahatlatıcı yağlar kullanılmalı ve düzenli egzersizler aksatılmamalıdır.

Doktorunuz uygun görürse, hormon tedavisi görerek menopoz belirtilerini düşürebilirsiniz.

Menopozda Hormon Tedavisi Nasıl Yapılır?

HRT olarak adlandırdığımız hormon replasman tedavisi, aslında bir östrojen takviyesidir. Hastaya düzenli olarak profesteron ve östrojen hormonu içeren ilaçlar verilir. Burada amaç, menopoz döneminde görülebilecek hastalıkların riskini düşürmektir.

Buna ek olarak sıcak basması, halsizlik ve terleme gibi yan etkiler de ortadan kalkacaktır. Kemik kaybı önlenmiş olacak ve kemik kırığı riski düşecektir. Kalp ve damar hastalıklarına yakalanma riski bariz bir şekilde düşecektir.

Cinsel yaşam düzelecek ve diş etleri güçlenecektir.

Hormon Tedavisi Kimlere Uygulanmaz?

• Meme ve rahim kanseri olan veya bu hastalıklara dair şüphe bulunan kişiler.
• Anormal seviyede kanaması olan hastalar.
• Pıhtı atma riski bulunan hastalar.
• Karaciğer hastaları.
• Aşırı kilolu olan kişiler.
• Varis.
• Sigara bağımlısı olanlar.
• Yüksek tansiyon hastaları.
• Beyin damar tıkanıklığı veya felç geçirmiş olan kişiler.
• Migren, diyabet, safra kesesi taşı ve rahimde miyom varlığında, mutlaka hekim gözetiminde kullanılabilir.

HRT, günümüzde iğne ile enjekte veya ağızdan hap yolu ile yapılabilmektedir. Vajina bölgesine krem şeklinde uygulaması da mevcuttur. HRT tedavisi alan her birey, düzenli olarak rahim ve meme muayenesi yaptırmalıdır.

Kemik ölçümleri takip edilmeli ve gerekirse kalsiyum takviyesi kullanılmalıdır.

Menopoz döneminde hayatınızda ne gibi değişiklikler oldu? HRT tedavisi gördünüz mü?