Oluşum Bakımından Dağlar Kaça Ayrılır?

Yeryüzünün tepeleri olan ve genelde yaşamın sürdürülemediği alanlara denilen dağlar, Türkiye’nin de büyük bir bölümü kaplamaktadır. Dağ oluşumu, yer kabuğu altında bulunan iç kuvvetler sayesinde ortaya çıkar. Dağ oluşumlarının büyük bölümü yüz milyonlarca yıl önce tamamlanmıştır ve dünya üzerinde yeni dağ oluşumlarının ortaya çıkması, şimdilik mümkün görünmemektedir.

Dağ Nedir?

Günümüzde, en uzunun 8.848 metre ile Everest olduğu dağlar, orojenez ve volkanik hareketler sonucunda meydana gelmektedir. Türkiye’nin en uzun dağı konumundaki Ağrı Dağı, volkanik bir dağdır fakat aktifliğini yitirmiştir.

Türkiye, birçok ülkeye göre dağlık bir toprağa sahiptir. Tüm dağların ortalaması 1.000 metreden daha fazladır ve bu dağ oluşumları, ülkemizin 3’de 2’sini kaplamaktadır.

Dağların doruk noktalarında genelde kar ve buz birikimleri görülür. Bunun sebebi ise güneş ışınlarının, yerden yansıyarak dünyayı ısıtıyor olmasıdır. Dağın tepesi güneşe daha yakın gibi görünse de, üst kısımlardaki hava miktarı daha az olduğu için dağların tepesi karlı kalabilmektedir.

Oluşum Bakımından Dağlar Kaça Ayrılır?

Dağların oluşumu 2’ye ayrılmaktadır; orojenik ve volkanik oluşumlu dağlar. Volkanik dağlar, tıpkı Kayseri Erciyes gibi bir başına fakat görkemli duran dağlardır. Orojenik dağlar ise genelde fay hatları üzerinde bulunurlar.

Orojenik Oluşumlu Dağlar

Sıradağlar olarak görülürler ve oluşumlarında yer kabuğunun etkisi bulunmaktadır.

Kıvrımlı Dağlar: Jeosenklinal boşluk alanlarınında biriken tortullar ile dolmaktadır. Bu çukur alanların dolması ve çukura gelen yan baskılar sonucunda, dağlar yükselir. Çok güçlü yan basınçlar, tortulları da sertleştirmektedir. Toros ve Himalaya dağları en iyi örneklerdir.

Kıvrıklı Dağlar: Kıvrımlı dağlar ile aynı şekilde oluşur fakat sıkıştırma esnasında kırılmalar yaşanır. Yunt dağları, kırıklı dağlar için iyi bir örnektir.

Volkanik Oluşumlu Dağlar

Dünyanın çekirdeğindeki muhteşem ısı ile beraber yer kabuğuna doğru hareket eden magma, dışarıya çıkmak için en zayıf noktayı belirler ve fışkırır. Milyonlarca yıl içerisinde de bu görkemli dağların oluşmasını sağlar.

Topraklar derinden ve fırlatılarak etrafa yayıldığı için volkanik dağ çevresindeki alanlar tarıma uygundur. Günümüzdeki volkanik dağların bir çoğu sönmüş olsa da aktif volkanik dağlar da bulunmaktadır.

Türkiye’de son olarak Tendürek Dağı ve Ağrı Dağı, 19. yüzyıl ortalarında aktiflik göstermiş ve daha sonra sönmüştür. Ülkemizde güncel olarak aktif bir yanardağ bulunmamaktadır.