Patoloji Testi Ne Demek? Patolog Nedir ve Ne İş Yapar?

Patoloji, hastalık bilimini manasına gelmektedir. Doku ve hücrelerde oluşan değişiklikleri, özel laboratuvar teknikleri kullanılarak teşhis eder. Birçok kritik hastalığın tanı sürecinde önemli rol oynamaktadır. Patolog, tanı koymak amacı ile alınan numuneleri değerlendirir, sonrasında ise rapor düzenler. Bu rapor, ilgili doktor tarafından değerlendirilir.

Patoloji testleri günümüzde en çok kanser tanısını koymak adına yapılmaktadır. Bu testler sayesinde, sadece kanser ortaya çıkmaz aynı zamanda kanserin kaçıncı evrede olduğu da anlaşılmış olur.

Vücuttaki tüm hücreler, dokular üzerinde patoloji testleri yapılabilir. Elbette doku ve hücre alım işleri, her bölgede aynı şekilde olmayacaktır. Kanser dışındaki de onlarca farklı hastalığın tanısını koymak için patoloji testleri kullanılmaktadır. Tanıtı patoloğun kendisi koyabileceği gibi bazen de hastayı kontrol eden doktor koyar.

Patoloji raporlarının en büyük avantajı, hastalıkların hangi aşamada olduğunu belirtebilmesi ve buna göre tedavi süreci başlamasını sağlamasıdır. Patoloji testleri, bazen başarısız olabilir. Bu durumda hastadan tekrar örnek alınması gerekecektir.

Patoloji Nedir?

Kelimenin kökeni ‘pathos’ kelimesinden gelmektedir. Yunancada hastalık demektir. Patoloji de günümüzde hastalık bilimi olarak geçmektedir ve ayrı bir uzmanlık alanıdır. Vücudumuzdaki organ, doku ve hücrelerin tamamı, kendine ait birer görünüşe sahiptir. Tıpkı insanların her biri nasıl kendine özgü bir dış görünüşe sahipse, her hücrede aynen bu şekilde birbirinden ayrılmaktadır.

Hastalıklar nedeni ile bu görünüşler değişebilmektedir. İşte burada patoloji uzmanları devreye girerek, özel teknik ve ekipmanlar ile hastalığa tanı koymaktadır.

Patoloji, kendi arasında branşlara ayrılır. Genel patoloji içerisinde normal işleyişin ve normal hücre yapısının bozulması nedeni ile hücrede ve dokuda ortaya çıkan değişiklikler ele alınır. En çok kanser, tümör ve iltihap gibi konulara yoğunlaşmıştır.

Özel patoloji olarak bilinen sistem patolojisi içinde ise sistemler ve o sistemleri oluşturan organların hastalıkları incelenir. Sistem patolojisi, kendi içerisinde de alt bilim dallarına ayrılmaktadır. Örneğin Türkiye’de ve dünyada sadece Akciğer patolojisi veya Nöropatoloji gibi bilim dalları ile ilgilenen uzmanlar bulunmaktadır.

Patolog Ne İş Yapar?

Patolog, öncelikle her hekim gibi 6 yıllık tıp fakültesini bitirmek zorundadır. Fakülte sonrasında Tıpta Uzmanlık Sınavı olarak bildiğimiz TUS’a girmeli ve patoloji branşını tercih etmelidir.

TUS’a nasıl hazırlanılır?

TUS’u geçen hekimler, 4 yıllık eğitim sonrasında patolog olma hakkını kazanır. Patolog, hastalıklı olduğu düşünüle doku ve organlardan alınan örnekleri inceler. Çeşitli teknikler kullanarak, bu dokulardaki bulunan hastalıklara tanı koyar.

Bu incelemeler her zaman mikroskop altında değil çıplak gözle de yapılabilir. Bunun için özel sıvılar veya gazlar kullanabilir. Tüm işlem bittikten ve tanı konduktan sonra uzman patolog, detaylı bir patoloji raporu hazırlar.

Patologların başlıca çalışma alanları tanı koymaktır fakat başka alanlarda da çalışabilmektedir. Örneğin otopsi incelemeleri, hayvanlarda hastalık araştırmaları ve genetik incelemelerin yapılması gibi çeşitli detay çalışma alanları da bulunmaktadır.

Patoloji Testi Nedir?

Patolojik inceleme için dokudan veya organdan parça alma işlemine biyopsi denmektedir. Biyopsi nedir içeriğine giderek, bu konu hakkında daha da detaylı bilgi sahibi olabilirsiniz. Biyopsi yapmak için kişi lokal anestezi ile uyuşturulur veya ameliyat esnasında kişiden parça alınabilir. Her organdan biyopsi alınabilir.

Genelde iğne aracılığı ile direkt organdan alınabilir veya endoskopi ile ilgili bölümlerden de parça alınabilmektedir.

Biyopside, hastalıklı alan tamamen alınabilir veya hastalıklı alandan sadece bir parça da alınabilir. Özellikle bazı kanser türlerinde, organın tamamı da alınabilmektedir. Hatta bazı durumlarda, çevredeki lenf bezleri dahi tamamen çıkarılır.

Frozen Nedir?

Patoloji biliminin gelişmesi, artık ameliyat sırasında dahi test yapabilme olanağını getirmiştir. Kanser hastalarının ameliyatı esnasında alınan organ veya doku parçaları, hızlı bir şekilde laboratuvara gönderilir ve patoloji raporu çıkarılır. Bu işlem çok hızlı gerçekleşir.

Patoloji raporuna göre doktor, ameliyatın kapsamını genişletebilir veya ameliyatı sonlandırabilir. Günümüzde frozen tekniği, hastalara ve doktorlara çok büyük avantaj sağlamaktadır.

Sitoloji Nedir?

Hücre bilimi anlamına gelmektedir. Hastalıkların temelinde yatan hücre değişikliklerini inceler. Hücrelerin normal görünüp görünmediğine bakar. Salgılardan veya organlardan alınan örnekler, mikroskop ile incelenir. İnceleme sırasında sitolojik boyalar da kullanılabilir. Buna göre hücredeki değişiklikler, şekil ve yapı bozuklukları ile boyaya karşı verilen tepkiler incelenir ve son olarak bir tanı konur.

En çok kanserin erken tanısında kullanılmaktadır. Yapılan tedavinin, hücreler üzerindeki etkisi incelenir.

Patoloji Laboratuvarları Nasıl Çalışır?

Hastadan alınan parçalar, canlı oldukları için bozulmamaları önemlidir. Alınan parçaların korunması için kimyasal sıvılar kullanılır ve bu şekilde patoloji laboratuvarına gönderilir.

Laboratuvara gelen örnekler, hemen kayıt altına alınır ve ilk şekilleri değerlendirilir. Patolog, bunu çıplak gözle de yapabilir, mikroskop da kullanabilir.

Yapılardan, çok ince kesitler alınır ve bu kesitler özel bir boya ile boyanır. Daha sonra ışık mikroskobu altında incelenir.

Bazı durumlarda ışık mikroskobu yetersiz kalabilir. Bu durumda patolog, elektron mikroskobunu kullanacaktır.

Patolog, gerekirse hücre ve dokular üzerinde genetik incelemeler de yapabilir.

Patoloji Testleri Hangi Hastalıklar İçin Yapılır?

Onlarca farklı hastalığın tanısında kullanılır. Bunların ilk sırasında elbette kanser gelmektedir. Vücuttaki tüm organların kanser hastalıklarına tanı koymak amacı ile patoloji testleri kullanılır. Kanser gelişmeden önceki evrelerde veya geliştikten sonra kaçıncı evrelerde olduğunu anlamak adına patoloji testleri yapılmaktadır.

Kanser haricinde patoloji testi yapılabilecek hastalıklar ise aşağıdadır. Bu listede var olmasa bile hekimin talebi doğrultusunda farklı bir organ, doku veya hastalık adına da patoloji testi yapılabilir.

• Bakteri, virüs ve mantar kaynaklı enfeksiyon hastalıkları.
• Parazitlerin neden olduğu hastalıklar.
• Karaciğer hastalıkları.
• Ülser ve gastrit gibi mide hastalıkları.
• Tiroid bozuklukları.
• Deri hastalıkları.
• Bağırsak hastalıkları.
• Akciğer hastalıkları.
• Rahim, vajina ve kadın üreme sistemi hastalıkları.

Patoloji Raporu Nedir?

Patolog tarafından tamamlanan inceleme sonrasında bir detaylı rapor çıkarılır. Bu raporda aşağıdaki bilgiler yer almaktadır.

• Hastanın kimlik bilgileri.
• Örneğin laboratuvara ulaştığı tarih.
• Rapor tarihi.
• Raporu yazan uzman patolog.
• İncelenen örneğin bilgileri.
• Vücuttan örneğin nasıl alındığı.
• Örneğin incelenirken kullanıldığı özel boyanın adı.
• Uygulanan patoloji metodu.
• Tanı.

Bunlar dışında hastalığın türüne göre daha detaylı ve farklı ek bilgiler de patoloji raporunda yer bulabilir.

Patoloji sonuçları kesin sonuç içerirler. Elbette kesin sonuç olabilmesi için örneğin uygun yöntemle alınması, örneğin uygun şartlarda incelenmesi önemlidir. Bazı incelemeler sonucunda kesin tanı konulamayabilir çünkü hekimler birden fazla hastalıktan şüphelenebilir.

Bu durumda, ek bir test yapılması da gerekebilir. Bu durum, raporda da detaylı olarak anlatılır.

Patolojik Bulguya Rastlanmadı

Raporlarda en çok görülen ifadelerden birisidir ve sevindiricidir. Patolog, örnekleri incelemesi sonucunda herhangi bir doku veya hücre bozukluğu görmemesi durumunda bu ifadeyi kullanır.

Bu ifade elbette sağlıklı olduğunuzu göstermez, sadece alınan örneğin temiz çıktığını gösterir. Doktor eğer sağlam doku veya hücre alındığından şüphelenirse, ikinci bir patoloji raporu da talep edebilir.

Patoloji Raporu Ne Kadar Sürede Çıkar?

Her patoloji raporu aynı sürede çıkmaz. Bazı örneklerin, incelenmesi çok daha zordur. Örneğin kemik dokusundan alınan örnekler, diğer örneklere göre daha uzun sürede sonuca ulaştırılabilir. Bazı durumlarda da laboratuvar veya uzman çalışan sayısı düşük olabilir. Özellikle devlet hastanelerinde olan yoğunluk da, raporların geç çıkmasına neden olmaktadır.

Genel olarak bu raporlar çok önemlidir ve uzmanlar tarafından ihmal edilmez. Mutlaka olması gereken sürede raporunuzu alırsınız. Yukarıda bahsettiğimiz sitolojik inceleme raporları ise genelde daha kısa sürede verilir.

Patoloji raporları, 1 günde de sonuçlanabilir, 1 ayda da. 1 ay elbette çok istisnai bir durumdur fakat tıp dünyasında yaşanabilmektedir.